Η μεγάλη φωτιά*
Στα 2007 άναψε η φλόγα που θα έφτανε στη σημερινή πυρκαγιά που καίει την Ελλάδα και το Λαό μας. Ξεκίνησε με ένα βιβλίο Ιστορίας για τη ΣΤ΄ Δημοτικού, για να εξελιχθεί σε ένα τσουνάμι αμφισβήτησης της εθνικής μας συνείδησης, της ιστορίας του πολιτισμού και της ελληνικότητας με ό,τι μπορεί να σημαίνει αυτή η λέξη. Στην ουσία, όπως αποδείχθηκε, ότι το βιβλίο αυτό υπήρξε η κορυφή του κρυμμένου παγόβουνου, που μας αποκαλύφθηκε ξαφνικά σε όλη του την ανατριχιαστική μεγαλοπρέπεια. Όπως είδαμε πιο πριν στην πραγματικότητα η διεθνής οικονομική κρίση αποβλέπει σε μια εκ βάθρων αναδιάταξη των κοινωνιών με τη συστηματική υποβάθμιση και ουσιαστική εξουδετέρωση των εργαζομένων μέσα στις χώρες του προηγμένου καπιταλισμού (ΗΠΑ-Ευρώπη) με όπλα αφενός την εξαθλίωση των μαζών και αφετέρου την αποκοπή τους από κάθε είδους παραδοσιακά στηρίγματα: εθνικά, ταξικά, ιστορικά, πολιτισμικά στοχεύοντας στην ουσιαστική κατάργηση των συνόρων και της συλλογικότητας, ώστε το Διεθνές Διευθυντήριο, δηλαδή ουσιαστικά το Διεθνές Υπερέθνος -Υπερκράτος να μπορεί να επιβάλει την πολιτική της λεγόμενης Παγκοσμιοποίησης, δηλαδή τη Λογική και το περιεχόμενο μιας Νέας Τάξης, μιας νέας Οικουμενικής Δικτατορίας με θρησκεία το Χρήμα και με ηγέτες τους κρυμμένους ολιγάρχες πίσω από τερατώδεις στρατιωτικο- οικονομικές δυνάμεις κρούσης.
Μπροστά στην απειλητική άνοδο της κομουνιστικής Κίνας και τη θετική πορεία της μετακομουνιστικής Ρωσίας οι αμετανόητοι τίγρεις και πάνθηρες της θρησκείας του καπιταλισμού διαπίστωσαν ότι το δόγμα Μπους που απέβλεπε στην εξολόθρευση των Κακών, τελικά απέτυχε. Ας μην ξεχνάμε, ότι στον κατάλογο αυτόν μετά το Αφγανιστάν και το Ιράκ, είχαν σειρά το Ιράν, η Βόρειος Κορέα, η Ρωσία, η Συρία και η Κίνα…
Από το δόγμα Μπους απομένει προς το παρόν εν ενεργεία ο στόχος κατά του Ιράν. Τον οποίο ως φαίνεται, έχει αναλάβει να πραγματοποιήσει σε πρώτη φάση το Ισραήλ. Που όμως μετά τη σφαγή των Τούρκων ειρηνιστών στα διεθνή ύδατα, έχει περιέλθει σε πλήρη απομόνωση από όλους πλην των ΗΠΑ και της … Ελλάδας! Όπου ο ιέραξ Ντετανιάχου, από τους κύριους ενόχους της σφαγής των αμάχων στη Γάζα και του σημερινού απάνθρωπου αποκλεισμού εκατοντάδων χιλιάδων αθώων, έγινε δεκτός και μάλιστα με μεγάλη εγκαρδιότητα και γενναιοδωρία από τον Έλληνα πρωθυπουργό, ο οποίος μαζί με τον Υπουργό Εθνικής Άμυνας αποφάσισε να διατεθεί ο εθνικός μας εναέριος χώρος για να πραγματοποιήσει η αεροπορία του Ισραήλ τα αναγκαία δοκιμαστικά γυμνάσια προκειμένου να πλήξει το Ιράν!
Εν πάση περιπτώσει και εάν ακόμα οι παραπάνω απόψεις θεωρηθούν υπερβολικές, και για να επιστρέψουμε στη χώρα μας, θα πρέπει να εξηγήσουμε το πώς και το γιατί φτάσαμε στη σημερινή κρίση, ποιες δυνάμεις βρίσκονται πίσω από το ΔΝΤ και τις Ευρωπαϊκές Τράπεζες, πού αποβλέπουν τα βίαια οικονομικά μέτρα που έως τώρα πλήττουν μόνο τους εργαζόμενους, νεκρώνουν την αγορά, σταματούν τις επενδύσεις, μηδενίζουν την ανάπτυξη της χώρας και γιατί παράλληλα η ομάδα των επιστημόνων που εδώ και πολλά χρόνια έχουν διακηρύξει με πληθώρα βιβλίων, δημοσιεύσεων και δηλώσεων ότι τάσσονται υπέρ μιας εκ βάθρων αναθεώρησης των δοξασιών με τις οποίες γαλουχήθηκαν οι Έλληνες εδώ και αιώνες έως σήμερα και αφορούν στην Ελλάδα, την Ελληνικότητα, το Ελληνικό Έθνος, την Ελληνική Ιστορία και τον Ελληνικό Πολιτισμό και έχουν θέσεις θεσμικές και μάλιστα στον τόσο ευπαθή χώρο του Υπουργείου Παιδείας.
Δεν είναι αυτό τάχα μια μορφή συνειδητή προσπάθεια για την αποκοπή του «ριζικού μας συστήματος» όπως προανέφερα και τη μεταβολή του Λαού μας σε υλικά υλοτομίας; Και είναι συμπτωματικό τάχα το γεγονός ότι η νέα κυβέρνηση διέγραψε τις λέξεις «Εθνικό», «Μακεδονία» και «Αιγαίο» από τις ονομασίες των νέων Υπουργείων της;
Πριν λίγο καιρό κυκλοφόρησε στη Θεσσαλονίκη ένα βιβλίο που χαρακτηρίζει ανάμεσα σε άλλους τον Οδυσσέα Ελύτη, τον Γιάννη Ρίτσο, τον Σβορώνο αλλά και τον Μίκη Θεοδωράκη ως νεκρόφιλους… Έγινε μάλιστα η πανηγυρική παρουσίασή του με τη συμμετοχή στο πάνελ πολλών παραγόντων της πνευματικής ζωής της συμπρωτεύουσας σύμφωνα με το σχετικό ρεπορτάζ.
Ποιοι να είναι οι άνθρωποι αυτοί στ’ αλήθεια και ποιος ο συγγραφέας και πώς έφτασαν στο σημείο να σκέφτονται τόσο απαξιωτικά για δυο σύγχρονους Έλληνες ποιητές, που αποδεδειγμένα εκτιμά και αγαπά μια μεγάλη μερίδα του λαού μας και που το έργο τους συνδέεται τόσο στενά με την ουσία και την εικόνα της σύγχρονης Ελλάδας;
Σκέφτομαι ότι για να φτάσουμε σ’ ένα τόσο ακραίο σημείο, αυτό σημαίνει ότι η αμφισβήτηση για ό,τι θεωρούσαμε πως εκφράζει την ιδιαιτερότητά μας ιδιαίτερα μέσα στον ευαίσθητο χώρο της πνευματικής και καλλιτεχνικής μας δημιουργίας, έχει ξεπεράσει κάθε όριο. Ποιο είναι αλήθεια, το κοινό γνώρισμα του Ελύτη και του Ρίτσου; Ασφαλώς είναι η ελληνική γλώσσα, το ελληνικό ήθος, η παρουσία του ελληνικού χώρου και χρόνου στο έργο τους σε συνδυασμό με τη γνώση και την αγάπη στην ιστορική παράδοση και τις πολιτιστικές αξίες του ελληνικού λαού. Αν τα χαρακτηρίσουμε όλα αυτά με μια λέξη, τότε η λέξη αυτή είναι: Ελληνικότητα.
Στην ίδια γραμμή της σύγκρουσης με την ελληνικότητα έχει σχηματισθεί από καιρό ένα άτυπο μέτωπο που κατάφερε να κυριαρχήσει σε ορισμένους ευαίσθητους τομείς όπως είναι η Παιδεία, ο Πολιτισμός και τα Μέσα ενημέρωσης και που ένα από τα προβεβλημένα του σημεία είναι και το βιβλίο της ΣΤ΄ Δημοτικού, που αποκαλύπτει την πρόθεση των κύκλων αυτών να χειραγωγήσουν τις νεότερες γενιές ξεκινώντας ακόμα και από το δημοτικό σχολείο!
Τι είναι στ’ αλήθεια, αυτό που προβάλλουν απέναντι στην ελληνικότητα και τι σημαίνει εκσυγχρονισμός; Για να απαντήσουμε σ’ αυτό το ερώτημα, θα πρέπει να εξετάσουμε τι είναι η ελληνικότητα, ποιο είναι το περιεχόμενό της, πώς εκφράστηκε και ποια η σημασία της σήμερα.
Σε αντίθεση με την εθνικότητα, που στο σύγχρονο κόσμο συνδέεται άρρηκτα με το κράτος, όπου η υπήκοοι μπορεί και να μην συνδέονται μεταξύ τους με κάποιο αποκλειστικό γνώρισμα, αντίθετα η ελληνικότητα ενώνει τα μέλη της με ορισμένα κοινά χαρακτηριστικά, τα οποία παραμένουν αναλλοίωτα μέσα στο χρόνο. Αυτό φυσικά δεν είναι αποκλειστικά γνώρισμα των Ελλήνων αλλά όλων των λαών.
Στη δική μας περίπτωση το κυρίαρχο γνώρισμα είναι η ελληνική γλώσσα, που έδειξε μια πρωτοφανή αντοχή στο χρόνο και χρησίμευσε σε όσους την μιλούσαν σαν ένας συνδετικός ιστός που βοήθησε στη διαιώνιση διαφόρων μορφών κοινωνικής ζωής, κοινής θρησκευτικής πίστης όπως η ορθοδοξία, κοινής πολιτιστικής παράδοσης, καλλιτεχνικής δημιουργίας και έκφρασης και κατά συνέπεια κοινής συλλογικής συνείδησης, έστω και αν κάποτε κάτω από ορισμένες συνθήκες αυτό ήταν δύσκολο να εκδηλωθεί και να μορφοποιηθεί.
Έχοντας ως πρότυπο τα ευρωπαϊκά δεδομένα από το Μεσαίωνα έως τους νεότερους χρόνους, δε διακρίνουμε το πολιτισμικό χάος που χωρίζει τον ελληνικό από τον ευρωπαϊκό κόσμο. Γιατί εκεί είχαμε δεσποτικές, φεουδαλικές εξουσίες, όπου οι μεγάλες ανθρώπινες μάζες ήταν δουλοπάροικοι χωρίς ελευθερία και δίχως δική τους ταυτότητα και επομένως δυνατότητα έκφρασης σε όλους τους τομείς και φυσικά στον πολιτισμό.
Πράγματι η ιστορία μάς διδάσκει ότι τόσο στο δουλοκτητικό σύστημα οι δούλοι όσο και στο φεουδαρχικό οι δουλοπάροικοι δε δημιούργησαν δική τους τέχνη. Μέσα σ’ αυτά τα κοινωνικά συστήματα η Τέχνη υπήρξε προνόμιο των κυρίαρχων τάξεων.
Τότε πώς εξηγείται το φαινόμενο της ελληνικής δημοτικής ποίησης και του δημοτικού τραγουδιού; Και μόνο αυτό αποδεικνύει ότι οι Έλληνες δεν είχαν μεταβληθεί ούτε σε δούλους ούτε σε δουλοπάροικους, αφού είχαν τη δυνατότητα να δημιουργούν έργα τέχνης.
Η ποιότητα της Ποίησης όσο και της Μουσικής σε ένα είδος Τέχνης, της δημοτικής, αποδεικνύει ότι το καλλιτεχνικό επίπεδο τόσο των ανώνυμων δημιουργών όσο και εκείνων που ήσαν οι αποδέκτες αυτών των έργων δεν υπολείπεται από εκείνο που χαρακτηρίζει τα μέλη μιας ελεύθερης κοινωνίας που έχει την ευχέρεια να καλλιεργεί τον ποιητικό λόγο, καθώς και τα στοιχεία της μουσικής παράδοσης.
Στην περίπτωση των δημοτικών μας τραγουδιών η γλώσσα είναι η ελληνική, η δε μουσική έχει τις ρίζες της στους βυζαντινούς χρόνους και ίσως και πιο μακριά. Πράγματι η συνάφεια μεταξύ της βυζαντινής μουσικής και της δημοτικής είναι ολοφάνερη. Άλλωστε και οι δυο βασίζονται στις ίδιες μουσικές κλίμακες. Και όταν μιλάμε για κλίμακα στη μουσική εννοούμε ένα είδος ηχητικού σκελετού, που όπως ο ανθρώπινος, διαμορφώνει σε μεγάλο βαθμό την εξωτερική μορφή του σώματος. Γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο παρατηρούνται όλα αυτά τα κοινά χαρακτηριστικά που συναντώνται και στη σύγχρονη περίοδο λόγω ακριβώς της ύπαρξης συγγενικών μουσικών κλιμάκων και φέρνουν τόσο κοντά τη σύγχρονη λαϊκή μας μουσική τόσο στα δημοτικά όσο και στα βυζαντινά ακούσματα.
Από πού όμως προήλθαν οι βυζαντινές μουσικές κλίμακες; Και αν όντως αποτελούν συνέχεια των αρχαίων ελληνικών, τότε ποια θα πρέπει να υπήρξε η σχέση ανάμεσα στην αρχαία ελληνική και τη βυζαντινή μουσική; Ώστε βλέπουμε να υπάρχει πέραν της ελληνικής γλώσσας και μία άλλη σταθερά, αυτή της μουσικής από την αρχαιότητα έως σήμερα με σταθμούς το Βυζάντιο και τη δημοτική μουσική των χρόνων της Οθωμανοκρατίας έως της παρυφές του 20ού αιώνα.
Δε θα έπρεπε λοιπόν να προβληματίσει τους Έλληνες επιστήμονες ιστορικούς το φαινόμενο του δημοτικού μας τραγουδιού;
Εμείς σημειώσαμε ορισμένα βασικά στοιχεία που θα πρέπει να μελετηθούν και που μπορεί να συνοψιστούν στα ακόλουθα ερωτήματα:
1. Είναι Έλληνες αυτοί που δημιούργησαν συλλογικά τα δημοτικά μας τραγούδια (Λόγος, Μέλος, Χορός);
2. Η δημιουργία αληθινών έργων τέχνης είναι δείγμα ελευθερίας;
3. Σε ποιες συνθήκες, κοινωνικό περιβάλλον, οικονομικές και διοικητικές σχέσεις ζούσαν, ώστε να μπορούν να έχουν την απαιτούμενη πνευματική καλλιέργεια για τη δημιουργία και αποδοχή έργων τόσο υψηλού επιπέδου;
4. Με ποιους τρόπους τόσο η γλώσσα όσο και η μουσική παράδοση παρέμειναν ζωντανές και σε συνεχή εξέλιξη;
5. Η ορθοδοξία και κυρίως ο κλήρος σε επίπεδο κοινοτήτων έπαιξε ρόλο στη διατήρηση και εξέλιξη αυτού του πολιτισμού; Ποια η σημασία του ελληνικού λόγου των Ευαγγελίων και γενικά των βυζαντινών θρησκευτικών κειμένων και του βυζαντινού εκκλησιαστικού Μέλους;
Θα μου πείτε ίσως, ποια η σημασία να ψάχνουμε τα στοιχεία της ελληνικότητας σε τόσο μακρινούς χρόνους. Μήπως η προσπάθειά μας αυτή είναι η αιτία να μας χαρακτηρίσουν ως νεκρόφιλους οι μεν, συντηρητικούς και παρωχημένους οι δε και αριστεροδεξιούς εθνικιστές κάποιοι άλλοι. Αυτό όμως θα μπορούσε να έχει κάποια βάση εάν όλα όσα ψάχνουμε είναι πράγματα νεκρά. Για μας όμως η σύνδεση της Ελλάδας με στοιχεία και έννοιες όπως η Ελευθερία στη ζωή και στη σκέψη, που αποτελεί μοναδικό φαινόμενο μέσα στην ανθρώπινη ιστορία, καθώς και τα φαινόμενα της διαιώνισης δύο βασικών ανθρώπινων χαρακτηριστικών, της γλώσσας και της μουσικής έκφρασης με τη σφραγίδα της ελληνικότητας, αποτελούν μια όχι μόνο ζωντανή αλλά και πολύτιμη ιδιαίτερα για το σήμερα και για την εποχή μας πραγματικότητα για όλους εμάς που μας συνενώνουν αυτά τα κοινά χαρακτηριστικά και μας διαμορφώνουν την ιδιαίτερη εθνική συνείδηση και ταυτότητα.
Γιατί σήμερα περισσότερο από κάθε άλλη φορά έχουμε ανάγκη από κοινωνική και εθνική συνοχή για να αντέξουμε τις προκλήσεις των καιρών. Και δεν είναι τυχαίο ότι ο νέος κίνδυνος που μας απειλεί, αποβλέπει στη διάλυση ακριβώς αυτής της συνοχής και της ενότητας, ώστε από μια ενιαία και συμπαγή μάζα να μας θρυμματίσει σε πολλές ξένες μεταξύ τους ομάδες χωρίς έρμα και χωρίς αντίσταση, που έτσι να μεταβληθούν σε απλούς πελάτες, όπως το θέλει η λογική και το επιτάσσουν τα συμφέροντα της όλο και πιο πολύ ενιαιοποιημένης Διεθνούς Αγοράς. Μέσα στην οποία όλα τα αγαθά -ακόμα και τα πνευματικά- πρέπει να μεταβληθούν σε εμπόρευμα. Και οτιδήποτε μπορεί να εναντιωθεί σ’ αυτό το ολιγαρχο-οικονομικό τσουνάμι, θα πρέπει να σβήσει, να εκλείψει, να εξοντωθεί. Αρχίζοντας από την ιστορική μνήμη και όλα τα υπόλοιπα εθνικά χαρακτηριστικά, τη Γλώσσα, την Τέχνη, το Ήθος, τη Σκέψη, τον Πολιτισμό. Και φυσικά όλα τα συνεκτικά στοιχεία όπως λ.χ. η Ιστορία μας, που μας βοηθά να ανυψωθούμε σε υπολογίσιμη εθνική οντότητα και παρουσία.
Οι Πυθαγόρειοι επέλεξαν την Αρμονία και τη Μουσική ως θεμέλιο των ανθρωπίνων σχέσεων και θεωρούσαν τον ήχο με τον άυλο χαρακτήρα του ως ένα από τα πιο ιδανικά μέσα για την επανασύνδεση των μύχιων δυνάμεων της ανθρώπινης ψυχικής πνευματικότητας με τα συμπαντικά Αρχέτυπα της δημιουργίας. Κατ’ αυτούς η Αρμονία εκφράζει ένα συμπαντικό και προαιώνιο μαθηματικό σύστημα που αφορά στο Άπειρο με ιδεατές αριθμητικές σχέσεις και υπολογισμούς. Έτσι τεκμηρίωσαν μια γενική θεωρία, κατά την οποία τα μουσικά διαστήματα εκφράζονται μέσα από σχέσεις ζυγών θετικών ακέραιων αριθμών. Παίρνοντας μια χορδή τεντωμένη ανάμεσα σε δυο σταθερά σημεία, άρχισαν να την διαιρούν σε δύο, τρία, τέσσερα ίσα σημεία και έτσι ανακάλυψαν ότι σε κάθε διαίρεση προέκυπταν τα σύμφωνα ή καθαρά διαστήματα της μουσικής κλίμακας της 8ης, της 4ης και της 5ης που παραμένουν σε ισχύ μέχρι σήμερα.
Από την έρευνα αυτή προέκυψαν οι μουσικές κλίμακες των αρχαίων που ονομάστηκαν τρόποι και που πάνω τους βασίστηκε η μουσική της αρχαιότητας. Από κει πέρασαν ατόφιοι στο Βυζάντιο και ονομάστηκαν Ήχοι, επάνω στους οποίους στηρίχτηκε η βυζαντινή μουσική και τα ακριτικά-δημοτικά τραγούδια ντυμένα κι αυτά με την ελληνική γλώσσα. Επάνω στους αρχαίους ελληνικούς τρόπους χτίστηκε επίσης και η μουσική της μεσαιωνικής Ευρώπης μεταφράζοντας το «Τρόπος» σε Modal, έως ότου γύρω στα 1500 και λόγω της κυριαρχίας της ενόργανης μουσικής (ενώ η βυζαντινή και η δημοτική, όπως η αρχαία ελληνική, βασίζονταν πάντα στην ανθρώπινη φωνή) οι δυτικοί από το Modal πέρασαν στο Tonal, δηλαδή από το Τροπικό στο Τονικό σύστημα. Στη νεότερη Ελλάδα και ενώ στην ύπαιθρο κυριαρχούσε η δημοτική μουσική, παρουσιάζονται στις αρχές του περασμένου αιώνα οι πρώτοι λαϊκοί συνθέτες επηρεασμένοι από την τουρκική κυρίως μουσική, της οποίας οι μουσικές κλίμακες δεν ήσαν παρά μίμηση των βυζαντινών Ήχων. Έτσι το Βυζάντιο φτάνει μέσω μιας ξένης μουσικής στη χώρα μας με τα ρεμπέτικα τραγούδια των οποίων οι κλίμακες ονομάζονται τώρα μουσικοί Δρόμοι. Η συνέχεια του ελληνικού λαϊκού τραγουδιού είναι γνωστή. Δεν είναι όμως γνωστή η υπόγεια σύνδεσή του με τους βυζαντινούς Ήχους κι από κει με τους αρχαίους ελληνικούς τρόπους.
Από όσα τόσο εκτενώς εξέθεσα, φαίνεται νομίζω καθαρά ότι η αγωγή, η μόρφωση και η θεωρητική μου θωράκιση -ακόμα και στο χώρο της Μουσικής- αναπτύχθηκε με άξονα την ελληνικότητα. Και νομίζω ότι αυτή η επιλογή έγινε φυσιολογικά, παρ’ ότι οι συνθήκες μέσα στις οποίες ζούσαμε κάθε άλλο παρά ευνοϊκές ήταν. Θα έλεγα ακόμη ότι η ξένη κατοχή και η στέρηση της ελευθερίας μπορεί να ήταν τα επί πλέον κίνητρα για την ανάπτυξη της απαραίτητης πνευματικής αντίστασης με την προβολή της ανωτερότητας της εθνικής μας κληρονομιάς σε ό,τι αφορά κυρίως στην ταύτιση της ελληνικότητας με την ελευθερία στη σκέψη και στη ζωή από τον Πυθαγόρα και τον Λεωνίδα έως τον Κολοκοτρώνη και τον Διονύσιο Σολωμό. Αυτή η πεποίθηση της εθνικής μας συνέχειας υπήρξε σε εκείνες τις κρίσιμες και σκοτεινές εποχές το κυριότερο όπλο του υπόδουλου λαού μας για να αντλήσει την αναγκαία εσωτερική πνευματική και ηθική δύναμη, ώστε να μην υποκύψει μπροστά στην απειλή του εθνικού του αφανισμού και να βγει ακέραιος και δυνατός μέσα από την δοκιμασία.
Η εντεινόμενη και επεκτεινόμενη κυριαρχία της ιδεολογίας της «ψωροκώσταινας», που καλλιεργείται συστηματικά τόσο από τους οπαδούς του ιστορικώς ορθού όσο και από τους ομοούσιούς τους διευθυντικούς κύκλους του πολιτιστικού γίγνεσθαι, επηρεάζει αρνητικά τους Έλληνες πνευματικούς δημιουργούς και καλλιτέχνες που αισθάνονται όλο και πιο πολύ ξένοι στον τόπο τους.
Αυτός είναι και ο λόγος που οι γνωστές- άγνωστες πονηρές δυνάμεις που βασίζονται στην αμάθεια και την αφέλειά μας, κατάφεραν να επιβάλουν στην κοινή γνώμη και στην Πολιτεία τις απόψεις εκείνες που εξυπηρετούν τα συμφέροντά τους και που στηρίζονται στη συστηματική καλλιέργεια του συνδρόμου της κατωτερότητας του σύγχρονου Έλληνα απέναντι στην ανωτερότητα των ξένων που εκπροσωπούν ποικιλοτρόπως. Όπως λένε, και με το μαστίγιο και με το καρότο. Σήμερα είναι φανερό ότι τα καρότα είναι τόσο άφθονα, ώστε η γενίκευση της χορτοφαγίας τείνει να μας μεταβάλει σε μηρυκαστικά. Εάν υπάρχουν ακόμα πολίτες που έχουν συνειδητοποιήσει τον κίνδυνο αλλά και την ντροπή από την ολοκληρωτική μετατροπή των Ελλήνων σε ζώα ελεύθερης βοσκής, ας αντιδράσουν όσο είναι καιρός.
Έχω πει και άλλοτε ότι οι δυτικοευρωπαίοι μας μεταχειρίστηκαν σύμφωνα με τα συμφέροντά τους. Έτσι άλλοτε μας βοήθησαν και άλλοτε μας χτύπησαν. Αν το δει κανείς από τη σκοπιά τους, είχαν δίκιο, γιατί πάνω απ’ όλα έβαζαν τη χώρα τους και μετά τους άλλους. Εκείνο που δεν καταλαβαίνω είναι η στάση ορισμένων δικών μας, που δένονται με τον ένα ή τον άλλο είτε αυτοί είναι πολιτικοί είτε διανοούμενοι. Ότι θα πρέπει να εκτιμάμε τα θετικά που έχουν οι ξένοι, είναι αυτονόητο. Και όχι μόνο να τα εκτιμάμε αλλά κι ακόμα να τα θαυμάζουμε (όσα και όποια είναι άξια σεβασμού) και να προσπαθούμε να επωφεληθούμε απ’ αυτά. Δίχως όμως να γινόμαστε δορυφόροι του ενός ή του άλλου ειδικά σε θέματα εθνικής πολιτικής είτε σε ζητήματα ιδεών, διανόησης και Τέχνης.
Για να μπορέσουμε όμως να το κάνουμε αυτό, πρέπει να διαθέτουμε το δικό μας εθνικό έρεισμα, εκτόπισμα και βάρος, που να μας κρατά σταθερά, ώστε να μη γινόμαστε στο πρώτο αεράκι που θα φυσήξει άβουλοι και απρόσωποι χαρταετοί στα χέρια των ξένων. Δε βαρεθήκαμε πια να ακολουθούμε τυφλά πότε τον ένα και πότε τον άλλο και στο τέλος να εισπράττουμε και καρπαζιές; Είτε να αναμασάμε τις ιδέες του ενός, τις απόψεις του άλλου και τα θέσφατα ενός τρίτου βασικά ευρωπαίου και μάλιστα για θέματα που μας αφορούν; Όπως είναι η εθνική μας καταγωγή και η πολιτιστική μας ταυτότητα. Ή το δικαίωμα να πιστεύουμε ότι η Ελλάδα υπάρχει πριν την Επανάσταση. Κι ότι τέλος, υπάρχουν τεκμήρια που δε δέχονται καμία αμφισβήτηση, όπως η συνέχεια του Ελληνισμού μέσω της Ελληνικής γλώσσας, που φυσικά όσοι την μιλούσαν δεν μπορεί παρά να ήταν Έλληνες, έστω και κατά την παιδείαν, όπως πίστευε ο Ισοκράτης.
Ας πω έστω ότι αυτός υπήρξε ο μεγάλος νεοελληνικός μας μύθος (όπως οι Μύθοι οι πλαστουργοί που προανέφερα), στον οποίο οφείλεται ό,τι καλό έγινε έως σήμερα στην πατρίδα μας.
Εάν όπως ισχυρίζονται δεν υπήρχε Ελλάδα πριν το ΄21, τότε ποιοι έκαναν την επανάσταση; Τι ήταν ο Ρήγας Φεραίος, ο Κοραής, ο Διονύσιος Σολωμός και τόσοι άλλοι; Ποια γλώσσα μιλούσαν και τι πίστευαν οι ίδιοι για τη συνέχιση της Ελληνικότητας και του Ελληνικού Έθνους;
Σ’ αυτούς τους άξονες πιστεύω ότι θα πρέπει να εστιασθεί η εκπαιδευτική μας προσπάθεια, προκειμένου οι νέες γενιές να αποκτήσουν τα ηθικά κυρίως ερείσματα που θα τους κάνουν μεθαύριο ολοκληρωμένους πολίτες, έτοιμους να αντιμετωπίσουν τη θύελλα της παγκοσμιοποίησης από θέση ισχύος που μπορεί να τους χαρίσει μόνο η αίσθηση ότι ανήκουν στο δικό τους κορμό, με τις δικές του ρίζες και ιδιαιτερότητες. Με τη δική τους ταυτότητα του ολοκληρωμένου Έλληνα, που είναι έτοιμος να αντιμετωπίσει ισότιμα τους άλλους σε μια διεθνή συγκυρία που απειλεί να ισοπεδώσει τα πάντα ξεκινώντας από τις πολιτισμικές και εθνικές ιδιαιτερότητες, ώστε όλοι και όλα να μεταβληθούν σε μια άμορφη και άβουλη μάζα στη διάθεση των ισχυρών της γης.
*
Η μεγάλη φωτιά: βασισμένο σε επιστολές του, των ετών 2009 και 2010.
Περιέχεται στο βιβλίο ΑΞΙΟΣ ΕΣΤΙ - ΜΙΚΗΣ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗΣ 85 ΧΡΟΝΙΑ
Από τον μεσοπόλεμο στη χρεωκοπία
Γεώργιος Π. Μαλούχος
ΔΕΙΤΕ/ΑΚΟΥΣΤΕ/ΔΙΑΒΑΣΤΕ
-
130 ΠΟΙΗΜΑΤΑ
12.02.2014
Πέστε κλαδιά
Πέστε κλαδιά
πέστε δέντρα
νεράκια κρουσταλλένια
πέστε, ο αντάρτης που’ πεσε
στη μάχη λαβωμένος.... -
3191 ΜΟΥΣΙΚΑ ΚΟΜΜΑΤΙΑ
1987
Symphony No. 7 "Spring Symphony" (1982-83)-IV. Η κυρά των αμπελιών
Kari Lövaas (so),Violetta Madjarova (al),Sergey Larinas (te),Gunther Emmerlich,Radio Choir Prague,Radio Children Choir Prague,Choir of the State Philharmony of Lithuania,Dresdner Philharmonie,Herbert Kegel
-
78 ΑΡΘΡΑ
27.07.2006
Το χάος για το χάος* - Μίκης Θεοδωράκης
Δεν είχε προφτάσει να στεγνώσει το μελάνι από την παραπάνω ομιλία που έκανα ως άλλη Πυθία στους Δελφούς και σε δύο εβδομάδες από τότε ξαναχτύπησε το Κράτος-Τίγρης του Ισραήλ έχοντας πίσω του το 92% των υπηκόων του και το 82% των κατοίκων του Κράτους-Μαύρος Πάνθηρ που ακούει στο όνομα ΗΠΑ.
-
38 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ
2004
Συνέντευξη στο περιοδικό «ήχος» (Λιάνα Mαλανδρενιώτη)
Απόσπασμα από συνέντευξη στο περιοδικό «ήχος»
-
11 VIDEOS
13.12.2017
Ελλάδα η κραυγή της σιωπής
257/5000
Πρωτότυπος τίτλος: "La Grece - Le cri du silence" (Ελλάδα - Η κραυγή της σιωπής). Λίγους μήνες πριν από την κατάρρευση της στρατιωτικής χούντας στην Ελλάδα, ο Μίκης Θεοδωράκης αφηγείται ένα γαλλικό ντοκιμαντέρ (από τον Έλληνα Ρόμπερτ Μανθούλη) για τη μουσική της χώρας του. -
149 ΜΟΥΣΙΚΕΣ ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ & KEIMENA
23.03.2014
Το Κλέος του Μίκη Θεοδωράκη και το πέρασμά του στο Πάνθεο των κορυφαίων του αιώνα
Χειρόγραφο κείμενο του Χαράλαμπου Ιωάννου, σκηνοθέτη από τη Μόσχα
-
19 ΟΜΙΛΙΕΣ
30.05.2011
Ομιλία του Μίκη Θεοδωράκη στα Προπύλαια
Σήμερα βιώνουμε μια μεγάλη εθνική τραγωδία. Σύσσωμος ο ελληνικός λαός οδηγήθηκε στην άκρη του γκρεμού χωρίς να το ξέρει και δίχως να το θέλει. Ακόμα κι αυτοί που ψήφισαν τα δύο κόμματα Εξουσίας, τη Ν.Δ. και το ΠΑΣΟΚ, είμαι βέβαιος ότι δεν γνώριζαν τις αντιλαϊκές και αντεθνικές δεσμεύσεις με τις οποίες φόρτωναν τη χώρα πίσω από την πλάτη μας οι δύο κυβερνήσεις της Δεξιάς και του Κέντρου για εξήντα ολόκληρα χρόνια, από το 1950, το τέλος του εμφυλίου πολέμου, έως σήμερα.
-
49 ΔΗΛΩΣΕΙΣ
25.10.2012
Δήλωση του Μίκη Θεοδωράκη
Το ΚΚΕ κατέθεσε στις 12 Ιούλη στη Βουλή πρόταση νόμου για την «Κατάργηση των μνημονίων, του μεσοπρόθεσμου πλαισίου δημοσιονομικής στρατηγικής 2012 – 2015, των εφαρμοστικών τους νόμων, καταγγελία των δανειακών συμβάσεων που έχουν ως προαπαιτούμενο την εφαρμογή των μνημονίων» και καλεί τους Έλληνες πολίτες να υπογράψουν σχετικό κείμενο στήριξης της πρότασής του αυτής.
-
28 ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ ΑΠΟ ΒΙΒΛΙΑ
05.06.2013
Ανήσυχος απέναντι στις παλινδρομήσεις της “Αλλαγής”
Οι εκλογές του 1977 επιβεβαίωσαν, όπως επισημάνθηκε, ότι το ΚΚΕ κρατούσε ακόμη σε μεγάλο βαθμό τις δυνάμεις του. Από την άλλη, η διαρροή αριστερών ψήφων προς το ΠΑΣΟΚ, που ανεδείχθη αξιωματική αντιπολίτευση, ενεργοποίησε και πάλι τον Θεοδωράκη προς την κατεύθυνση της επανασυσπείρωσης της Αριστεράς με κέντρο αιχμής το παραδοσιακό Κ.Κ
-
64 ΚΕΙΜΕΝΑ ΑΠΟ ΣΠΙΘΑ
16.05.2013
Ανακοίνωση-οδηγία προς όλες τις σπίθες
Όπως γνωρίζετε, για τις Σπίθες υπάρχουν τρεις στήλες. Η πρώτη είναι η Ταυτότητά τους, η παρουσίασή τους και μερικά λόγια για την απόφαση των μελών τους να συνεχίσουν σ’ αυτή την καινούρια περίοδο. Η δεύτερη είναι οι Ανακοινώσεις/Προτάσεις και η τρίτη οι Δράσεις.
-
20 ΜΟΥΣΙΚΑ VIDEOS
30.04.2020
Ακολουθία εις κεκοιμημένους, Requiem, Μίκης Θεοδωράκης, Α' παγκόσμια παρουσίαση, 1985
Όπως αναφέρει ο συνθέτης σε προλογικό σημείωμά του στο πρόγραμμα της συναυλίας «Η βασική διαφορά του Requiem από τα προηγούμενα εκκλησιαστικά έργα μου έγκειται τόσο στην ίδια την υφή του μέλους, όσο και στην εναρμόνισή του. Από ‘κει και πέρα μεγάλη σημασία έχει η χρήση των φωνών της χορωδίας, καθώς και η σχέση ανάμεσα στα τρία βασικά μουσικά υλικά, δηλαδή τους σολίστ, τη μικτή και την παιδική χορωδία»
-
33 ΕΠΙΚΑΙΡΑ ΑΡΘΡΑ
13.03.2019
ΙΑΤΡΙΚΟ ΑΝΑΚΟΙΝΩΘΕΝ
Αθήνα, 14 Μαρτίου 2019 - Ο Μίκης Θεοδωράκης εισήχθη στο Ιατρικό Κέντρο Αθηνών την 26η Φεβρουαρίου 2019, λόγω επεισοδίου δύσπνοιας και ταχυαρρυθμίας, επί εδάφους υποτροπιάζουσας κολπικής μαρμαρυγής. Τις επόμενες ημέρες ακολούθησε ενδοφλέβια φαρμακευτική αγωγή. Στις 8 Μαρτίου υπεβλήθη σε τοποθέτηση διεστιακού βηματοδότη και σε ηλεκτρική ανάταξη της ταχυαρρυθμίας. Συνέχισε νοσηλευόμενος με ενδοφλέβιο φαρμακευτική αγωγή, επί επταημέρω, και σήμερα, 14 Μαρτίου 2019, έλαβε εξιτήριο από το Ιατρικό Κέντρο Αθηνών. Παράλληλα, υπάρχει δυνατότητα παρακολούθησης της καρδιακής του λειτουργίας, εξ αποστάσεως.
Εκ του Ιατρικού Κέντρου Αθηνών -
51 ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ
19.10.2020
Μίκης Θεοδωράκης: Η Εθνική Λυρική Σκηνή παρουσιάζει δύο σπουδαία έργα του
Η συναυλία θα πραγματοποιηθεί χωρίς τη φυσική παρουσία κοινού και θα μεταδοθεί απευθείας από το Δεύτερο Πρόγραμμα της ΕΡΤ
Δύο σημαντικά έργα του Μίκη Θεοδωράκη, ο Επιτάφιος (1958) και ο Διόνυσος (1985), δύο πολιτικά έργα θρησκευτικής φόρμας που σπανίως παρουσιάζονται ζωντανά, φιλοξενεί η Εναλλακτική Σκηνή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος την Τετάρτη 21 Οκτωβρίου 2020. -
16 Ο ΕΘΝΙΚΟΣ ΜΑΣ ΠΛΟΥΤΟΣ ΚΑΙ Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΟΥ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ
16.02.2014
Eξόντωσαν τον επιστήμονα που ανακάλυψε το πετρέλαιο στο Κερί Ζακύνθου
Πριν από 40 χρόνια αποδείχθηκε περίτρανα ότι στη Δυτική Ελλάδα υπάρχουν κοιτάσματα πετρελαίου. Διαβάστε την απίστευτη ιστορία ενός ... Έλληνα επιστήμονα, του χημικού Σωτήρη Σοφιανόπουλου και εξάγετε τα δικά σας συμπεράσματα...
-
16 ΑΡΘΡΑ ΤΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΚΑΣΙΜΑΤΗ
02.03.2015
Το νόημα των διαπραγματεύσεων και η κριτική
Όπως έχουμε υποστηρίξει επανειλημμένα και οι δύο (βλ. ήδη Γ. Κασιμάτη, Το απάνθρωπο καθεστώς δανεισμού της Ελλάδας, Α. Λιβάνης, Αθήνα, 2015), οι Δανειακές Συμβάσεις και τα Μνημόνια παραβιάζουν με βασικούς τους όρους σε βάρος της χώρας μας θεμελιώδεις αρχές του Συντάγματος, καθώς και της ευρωπαϊκής και της διεθνούς νομιμότητας.
-
1 ΑΡΘΡΑ ΤΟΥ GUY WAGNER
25.05.2016
Στον Guy Wagner: Αποχαιρετισμός
Αγαπημένε μου Guy,
Δεν μπορώ να πιστέψω ότι έφυγες για πάντα εσύ που με την αγάπη και την φιλία σου ήσουν το πιο πολύτιμο στήριγμά μου από την στιγμή που σε γνώρισα, εδώ και 43 περίπου χρόνια, μέχρι αυτή τη στιγμή που σε χάνω για πάντα. -
22 VIDEO ΓΙΑ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟN
03.12.2018
Να είστε καλοί - βάλτε μας έξω!
Τα περισσότερα πλάσματα είναι αβλαβή και απλά θέλουν να ζήσουν τις μικρές ζωές τους με ειρήνη.
Οι αράχνες είναι ιδιαίτερα ξεχωριστές επειδή είναι πραγματικά υπέροχα πλάσματα.
Χωρίς αράχνες, οι πληθυσμοί των εντόμων θα εκραγούν, αποδεκατίζοντας τις καλλιέργειες τροφίμων μας, και η οικολογική ισορροπία θα διακυβευόταν σοβαρά. -
1 ΑΡΘΡΟ ΤΗΣ GAIL HOLST
18.02.2014
Αρχαίες και σύγχρονες ελληνικές τραγωδίες στις όπερες του Μίκη Θεοδωράκη [«Μήδεια», «Ηλέκτρα», «Αντιγόνη»]
Η σχέση των Ελλήνων με την αρχαία τραγωδία είναι ιδιαίτερα συγκινητική αυτή την εποχή που η Ελλάδα φαίνεται να βυθίζεται σε μια άβυσσο φτώχειας, παράνοιας και κοινωνικής αποσύνθεσης. Η παρούσα οικτρή κατάσταση της χώρας προκαλεί συναισθήματα déjà vu στους μεγαλύτερους σε ηλικία Έλληνες, εκείνους που έζησαν όχι μόνον τη δικτατορία των συνταγματαρχών, στα τέλη της δεκαετίας του 1960 και στις αρχές του 1970, αλλά που θυμούνται και την πείνα της Κατοχής και την ωμότητα του Εμφύλιου Πολέμου. Τα διαστήματα σχετικής ειρήνης και δημοκρατίας στην πρόσφατη ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας έχουν βιωθεί στη σκιά των προηγούμενων πολύ τραγικών γεγονότων, τα οποία διαμόρφωσαν τη συνείδηση των Ελλήνων πολιτών.
-
52 ΑΡΘΡΑ ΑΛΛΩΝ
20.07.2017
Το πραξικόπημα στην Κύπρο συνεχίζεται! - του Δημήτρη Κωνσταντακόπουλου
Οι δύο βασικοί «μύθοι» που έντεχνα καλλιεργούνται για να επιτρέπουν στο εξελισσόμενο πραξικόπημα κατά του κυπριακού ελληνισμού (και, εμμέσως πλην σαφώς κατά της Ελλάδας) να συνεχίζεται με σχετικά λίγες αντιστάσεις είναι οι εξής:
* ότι η Γενεύη είναι μια στιγμιαία διαδικασία και όχι διαρκής, όπως πρότεινε και έγινε δεκτό ο κ. Κοτζιάς
* ότι θα δοθεί στο μέλλον η δυνατότητα στους Κύπριους να ανατρέψουν τα αποτελέσματά της με δημοψήφισμα.