Το χάος για το χάος* - Μίκης Θεοδωράκης

Δεν είχε προφτάσει να στεγνώσει το μελάνι από την παραπάνω ομιλία που έκανα ως άλλη Πυθία στους Δελφούς και σε δύο εβδομάδες από τότε ξαναχτύπησε το Κράτος-Τίγρης του Ισραήλ έχοντας πίσω του το 92% των υπηκόων του και το 82% των κατοίκων του Κράτους-Μαύρος Πάνθηρ που ακούει στο όνομα ΗΠΑ. Τότε, μου ήρθαν αμέσως στο μυαλό οι στίχοι του Nερούντα από το Canto General:  

 

Σήμερα που οι πιστολάδες σεργιανίζουν με τη «δυτική κουλτούρα» υπό μάλης…
       

Εκείνο που κάνει εντύπωση είναι ότι επαναλαμβάνονται κατά γράμμα οι τηλεοπτικές εικόνες του μεγάλου βομβαρδισμού της Βαγδάτης που, όπως ανέφερα, έκαναν τον τότε Υπουργό Αμύνης των ΗΠΑ να αναφωνήσει «Ω! τι υπέροχο θέαμα». Το μόνο που αλλάζει είναι η χώρα, γιατί ως φαίνεται σειρά έχει τώρα ο Λίβανος, τον οποίο ανέλαβε να ισοπεδώσει η αεροπορία και ο στόλος του Ισραήλ. Όπως έγινε και με το Ιράκ, μία ολόκληρη χώρα μεταβάλλεται σε ερείπια, μόνο και μόνο για την ηδονή που προκαλεί στον επιτιθέμενο η βία, η καταστροφή, ο πόνος και ο θάνατος αθώων και ειδικά μικρών παιδιών. Από την άλλη πλευρά, την πλευρά του Ισραήλ, κυκλοφορούν στο Ίντερνετ φωτογραφίες με κοριτσάκια που γράφουν επάνω στις βόμβες μηνύματα για τα «αδελφάκια» τους στο Λίβανο, που μετά από λίγα λεπτά θα μεταβληθούν σε κομματιασμένες σάρκες ριγμένες στους δρόμους και τα χωράφια της άτυχης πατρίδας τους.

Αυτό γίνεται μπροστά στα έκπληκτα μάτια της ανθρωπότητας και είναι εντελώς παρανοϊκό γιατί ξεπερνά σε εγκληματικότητα κάθε προηγούμενο. Πράγματι, όσον αφορά στη θλιβερή ιστορική μας πείρα για το μέτρο σύγκρισης ανάμεσα στους Ναζί και στους άλλους, τουλάχιστον εδώ στην Ελλάδα η διατίμηση ήταν η εξής: Για ένα Γερμανό στρατιώτη νεκρό, δέκα Έλληνες στην κρεμάλα.

 

Για έναν αξιωματικό πενήντα και για έναν στρατηγό από εκατό και πάνω.

 

Ήταν μια «λογική» τιμή για τα μέτρα εκείνων των θηρίων.

 

Τώρα ξαφνικά βλέπουμε ότι τα νέα θηρία διατιμούν τους αιχμαλώτους (όχι τους νεκρούς) εκατοντάδες και χιλιάδες πιο ακριβά. Ένας στρατιώτης του Ισραήλ στο νότο ισούται με 1.500.000 υποψήφια θύματα στη Γάζα και δυο στρατιώτες στο βορρά με την ισοπέδωση μιας ολόκληρης χώρας με εκατοντάδες νεκρούς και εκατοντάδες χιλιάδες άστεγους χωρίς νερό, χωρίς ηλεκτρικό, χωρίς τροφή.

 

Όμως η Τίγρης τι ανάγκη έχει; Ο μαύρος Πάνθηρ στέκεται από πάνω της στοργικά, την ενθαρρύνει στο καταστροφικό της έργο, εμποδίζει τον ΟΗΕ, την Ευρωπαϊκή Ένωση, τη Ρωσία και όλο τον κόσμο να παρέμβουν για να σταματήσει η σφαγή και το Χάος βοηθώντας το Ισραήλ όπως άλλοτε ο Ιεχωβά είχε σταματήσει τον ήλιο έως ότου ο Ιησούς του Ναυή ολοκληρώσει το καταστροφικό του έργο.

 

Και έτσι με τη λέξη Χάος φτάνουμε στην ουσία των πραγμάτων.

 

Ο Αναξίμανδρος είπε ότι το Σύμπαν γεννήθηκε από ζεύγη αντιθέτων. Ένα τέτοιο ζεύγος που μας αφορά ως ανθρώπινο γένος είναι η Αρμονία και το Χάος. Μας αφορά, κυρίως γιατί ως όντα υποκείμεθα σ’ αυτή τη βασική αντίθεση που μας χαρακτηρίζει, γιατί είμαστε το μοναδικό είδος που έχει αναπτύξει σε τόσο υψηλό επίπεδο τη νοημοσύνη. Η νοημοσύνη μας βοήθησε να κατανοήσουμε τόσο τον έξω όσο και τον έσω κόσμο με διαφορετικά όμως αποτελέσματα. Δηλαδή είτε για να κατανοήσουμε την Αρμονία σε όλες της τις μορφές είτε για να εξοπλίσουμε το Χάος που έχουμε επίσης μέσα μας με τα όπλα της Λογικής, γεγονός που μας καθιστά δεκάδες και εκατοντάδες φορές περισσότερο επικίνδυνους από όλα τα θηρία της γης.

 

Για να γίνω κατανοητός συγκρίνω τα άγρια ένστικτα δηλαδή το Χάος που υπάρχει μέσα στον κάθε άνθρωπο με έναν κροκόδειλο. Φανταστείτε τι θα γινότανε εάν το θηρίο αυτό αποκτούσε ξαφνικά ανθρώπινη νοημοσύνη. Να μπορεί να κατασκευάσει φονικά όπλα, να οδηγεί τανκς και να πετά με F- 16 ξερνώντας φωτιά και σίδερο. Λοιπόν αυτός είναι ο άνθρωπος που τον κατέκτησε το Χάος και τον μετέβαλε σε έναν κροκόδειλο, έναν πάνθηρα ή μια τίγρη εφοδιασμένη με την ανθρώπινη νοημοσύνη. Γι’ αυτό είπα ότι η βία αυξάνει όσο ο άνθρωπος γίνεται περισσότερο «πολιτισμένος». Αυτός ο χαρακτηρισμός είναι φυσικά λανθασμένος. Όμως τον χρησιμοποιώ συμβατικά θέλοντας να πω με το «πολιτισμένος» ότι η λογική του τον οδηγεί σε όλο και πιο υψηλά επίπεδα της τεχνολογίας της βίας. Ακριβώς όπως συμβαίνει αυτή τη στιγμή, όπου δύο κράτη-έθνη, οι ΗΠΑ και το Ισραήλ (το δεύτερο ως δορυφόρος του πρώτου) έχουν συσσωρεύσει ένα τόσο υψηλό επίπεδο βίας, που η συνειδητοποίησή του διαπερνά μέσα στις φλέβες των μαζών φέρνοντας στην επιφάνεια του καθενός το Χάος που μεταβάλλει τον άνθρωπο σε θηρίο με ανθρώπινη νοημοσύνη, δηλαδή στο πιο επικίνδυνο και αιμοβόρο κτήνος από όσα εξακολουθούν να υπάρχουν στη ζούγκλα. Η ανθρωπότητα απειλείται να μεταβληθεί σε Ζούγκλα -με το «Ζ» κεφαλαίο- όσο γενικεύεται η επικράτηση του Χάους επί της Αρμονίας. Έτσι ζούμε μια ιστορική στιγμή κατά την οποία το ζεύγος των αντιθέτων Αρμονία και Χάος βρίσκεται σε περίοδο κρίσης. Η πάλη μεταξύ τους εντείνεται συνεχώς και πιστεύω ότι το βασικό αξίωμα ζωής, δηλαδή Θέση-Αντίθεση-Σύνθεση περνά περίοδο μεγάλης δοκιμασίας. Πάντως ένα είναι βέβαιο. Ότι δηλαδή όλες οι Αντιθέσεις καταλήγουν σε Συνθέσεις, ειδεμή θα φτάσουμε στο τέλος της Ζωής.

 

Θεωρώ ότι ποτέ άλλοτε η θεωρία «το Χάος για το Χάος» (όπως λέμε «η Τέχνη για την Τέχνη) δεν επιβεβαιώθηκε με τόση καθαρότητα όπως τώρα με την κυριαρχία πάνω σε όλη την ανθρωπότητα των δύο κρατών-θηρίων φορέων του Χάους, των ΗΠΑ και του Ισραήλ. Κι αυτό γιατί στους πολέμους που δημιουργούν δεν υπάρχει ούτε ανθρώπινη λογική ούτε ανθρώπινη ανάγκη -έστω ως πρόσχημα- αλλά γίνονται αποκλειστικά και μόνο γιατί όπως είπα «η προβολή της κτηνώδους δυνάμεως στο εσωτερικό μιας χώρας συμβάλλει ώστε οι απλοί άνθρωποι να μεταβάλλονται σε ανθρώπινα κτήνη, μιας και η ανθρώπινη σχιζοφρένεια χωρίζει μέσα μας το Κακό από το Καλό με μια λεπτή κλωστή».

Άλλοτε υπήρχε η Σοβιετική Ένωση ως αντίπαλο δέος που δικαιολογούσε τη στρατιωτική ετοιμότητα από την απέναντι όχθη. Τώρα από τι απειλούνται; Και τι οφέλη επιδιώκουν; Το πετρέλαιο! Όμως μήπως δεν ελέγχουν ανέκαθεν την αγορά του πετρελαίου; Μήπως οι Εταιρίες τους δεν είναι πανταχού παρούσες; Στη Μέση Ανατολή, στη Βενεζουέλα και όπου αλλού. Όσο για το Ισραήλ, μήπως δε γνωρίζουν ότι η λογική λέει ότι είναι υποχρεωμένοι να συνυπάρξουν με τους Άραβες; Μήπως δεν ήξεραν ότι είναι αστείο να διεκδικείς εδάφη ύστερα από χιλιάδες χρόνια και ότι έχτισαν τη χώρα τους με το έτσι θέλω επάνω σε λαούς που τα κατοικούσαν επί χιλιάδες χρόνια; Τότε με τη λογική αυτή, εμείς οι Έλληνες θα έπρεπε να διεκδικήσουμε όλα τα εδάφη που κατέκτησε ο Μέγας Αλέξανδρος και οι Ιταλοί τα εδάφη της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας.

 

Επιτέλους το κράτος του Ισραήλ έγινε, αναγνωρίστηκε, υπάρχει. Όμως δεν είναι μόνοι τους. Συνυπάρχουν στα ίδια εδάφη με τους Παλαιστίνιους, ενώ είναι περικυκλωμένοι από εκατοντάδες εκατομμύρια Άραβες. Και ενώ πριν από μερικά χρόνια υπήρχαν δυνάμεις μέσα στο Ισραήλ που επεδίωκαν τη μόνη λογική λύση, δηλαδή τη συνύπαρξη, τώρα τελευταία έχοντας την ολόπλευρη υποστήριξη των αμερικανών, άλλαξαν τακτική επιδιώκοντας το παράλογο, δηλαδή την εξόντωση αν όχι όλων των Αράβων, τουλάχιστον όσων δεν προσκυνούν όπως συμβαίνει με τα γνωστά πουλημένα αραβικά καθεστώτα.

Είναι όμως δυνατόν να υπάρχει τόσος παραλογισμός στους μεν και στους δε; Έως τώρα ισοπέδωσαν το Αφγανιστάν και το Ιράκ, όπως ισοπεδώνουν συστηματικά την Παλαιστίνη. Σήμερα ήρθε η σειρά του Λιβάνου. Ήδη ο Μπους δείχνει τους επόμενους στόχους: Συρία και Ιράν.

 

Ποια λογική όμως έχουν όλα αυτά; Ο Χίτλερ επεδίωκε να γίνει κυρίαρχος σε μια ενωμένη ναζιστική Ευρώπη, ενώ ήθελε να μεταβάλει την Ουκρανία και τη Ρωσία σε σιτοβολώνα, όπως έλεγε, για τις ανάγκες του Γερμανικού λαού. Σε όλα αυτά υπήρχε μια λογική εξήγηση. Όσο για τους Εβραίους με βάση τη θεωρία για φυλετική καθαρότητα, τους συνέκρινε με βρώμικους αρουραίους που έπρεπε να εξοντωθούν. Ήταν κι αυτό ένα αποτρόπαιο ιδεολόγημα, που τουλάχιστον εξηγούσε τη συμπεριφορά των Ναζί.

 

Σήμερα με ποια λογική δρουν οι ΗΠΑ και το Ισραήλ; Πιστεύω ότι δεν υπάρχει ίχνος λογικής. Απλώς η υπερσυγκέντρωση δύναμης τους έχει μεταβάλει, όπως συνέβη στο παρελθόν και με άλλους πολιτισμένους λαούς, σε αγρίους που αντλούν ηδονή από τον πόνο των άλλων. Τους κάνει να διψούν για αίμα και να χαίρονται για την κτηνωδία τους. Πάντως δεν μπορεί να γνωρίζει κανείς πόσο θα διαρκέσουν, όμως η ιστορική πείρα δείχνει πως η παράλογη χρήση βίας οδηγεί μοιραία κάποτε αυτούς που την χρησιμοποίησαν στην αυτοκαταστροφή τους. Ας το ελπίσουμε…

 

Στους Δελφούς είπα ότι ο άνθρωπος-κτήνος επιδιώκει τον απόλυτο πόνο με την απόλυτη καταστροφή και ότι δεν υπάρχει ανώτατη ηδονή γι’ αυτόν από την αυτοκαταστροφή του.

Η ανθρωπότητα σήμερα οφείλει να είναι προσεκτική και να κατανοήσουν όλοι επιτέλους ότι βρισκόμαστε μπροστά στην ύπαρξη ενός φαινομένου που ξεπερνά όλες τις έως τώρα ιστορικές μας εμπειρίες.

 

Κι αυτό το φαινόμενο είναι η απόλυτη κατάκτηση από τις δυνάμεις του Χάους δύο λαών που έχουν μεταβληθεί σε άγρια θηρία από τη μέθη της τεράστιας βίας που διαθέτουν και που τους προκαλεί αισθήματα μέθης και συμπεριφορές αλαζονείας, σε βαθμό που να θεωρούν τον εαυτό τους υπεράνω των πάντων, με τα χέρια τους ελεύθερα να προβαίνουν σε όλο και περισσότερο απεχθή εγκλήματα κατά του ανθρώπου.

 

Και η Χεζμπολάχ; Και η Χαμάς; Μα αυτές δεν είναι πρωτογενείς οργανώσεις -κινήματα αλλά δευτερογενή δημιουργήματα εξαιτίας της ξένης κατοχής από τους ισραηλινούς, ακριβώς όπως τα εθνικά αντιστασιακά κινήματα της Ευρώπης κατά του Ναζισμού υπήρξαν δημιουργήματα αντίδρασης στη Γερμανική Κατοχή. Και ας μην ξεχνάμε ότι και τότε οι Γερμανοί χαρακτήριζαν ως τρομοκράτες τα μέλη των οργανώσεων αυτών. Αλλά μήπως και οι χαρακτηρισμένοι ως αρχιτρομοκράτες Σαντάμ Χουσεΐν και Μπιν-Λάντεν δεν ήταν εξαμβλώματα των αμερικανών; Έτσι τα ίδια Κράτη-θηρία σπρώχνουν τους καταπιεσμένους σε πράξεις αντίστασης, τις οποίες βαφτίζουν τρομοκρατία, ώστε να έχουν προσχήματα για τα πολεμικά σχέδιά τους. Και εν πάση περιπτώσει, εάν για οποιονδήποτε λόγο χαρακτηρίζεσαι τρομοκράτης, γιατί σκοτώνεις όχι μόνο στρατιώτες αλλά και αμάχους, τότε πώς θα πρέπει να χαρακτηριστούν οι ΗΠΑ και το Ισραήλ, που εξοντώνουν σε πολλαπλάσιο αριθμό κυρίως αθώους -γέρους, γριές γυναίκες και προπαντός παιδιά; Η λέξη «αρχιτρομοκράτης» είναι φτωχή για να τους περιγράψει.

 

Και για να κλείσω αυτό το κεφάλαιο, θα πρέπει να προσπαθήσω να εξηγήσω τη σημερινή (και χθεσινή) στάση των μεγάλων δυνάμεων όπως η Αγγλία, η Γαλλία, η Γερμανία, η Ρωσία και η Κίνα. Συμπτωματικά και οι πέντε αυτές χώρες διατηρούν πολεμικές βιομηχανίες και ορισμένες από αυτές μεγάλες στρατιωτικές δυνάμεις. Με άλλα λόγια συσσωρεύουν βία στην αγριότερη μορφή της, κερδίζουν τεράστια ποσά από το εμπόριο των όπλων και γι’ αυτούς τους λόγους οι πόλεμοι είναι απαραίτητοι για να διατηρήσουν σε ψηλά επίπεδα την οικονομία τους. Και αν η Ρωσία και η Κίνα μπορούν να ισχυριστούν ότι θεωρούν τους εαυτούς τους μελλοντικούς στόχους της Υπερδύναμης, και γι’ αυτόν τον λόγο συσσωρεύουν δυνάμεις, τι έχουν να πουν οι τρεις Ευρωπαϊκές χώρες; Που κατά τη γνώμη μου θα έπρεπε αυτές να δώσουν το καλό παράδειγμα δείχνοντας το δρόμο για τη μεταβολή της βιομηχανίας πολέμου σε βιομηχανία ειρήνης, δηλαδή τη μοναδική προοπτική για να σωθεί η ανθρωπότητα, να εξουδετερωθούν οι δυνάμεις του Χάους και να περάσει ο άνθρωπος στην περίοδο του θριάμβου της Αρμονίας και της Ειρήνης.

 

Όπως όμως είδαμε και οι πέντε αυτές δυνάμεις σήμερα σιωπούν ένοχα. Κι αυτό γιατί κι αυτές εξακολουθούν να παράγουν μέσα μαζικής καταστροφής, που σημαίνει ότι είναι κι αυτές υποψήφιες για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, όπως έγινε στο παρελθόν και όπως γίνεται και σήμερα, ανεξάρτητα από τις δικαιολογίες που θα προβληθούν για να στηριχθούν οι απεχθείς τους πράξεις. Ακόμα κι αν δεν το επιδιώκουν, όταν καλλιεργείται το αίσθημα της συλλογικής (εθνικής) βίας χάρη στη δημιουργία -έστω με την παραγωγή όπλων- πολεμικής υπεροχής, τότε όλα αυτά καταλήγουν στη διάδοση μέσα στις λαϊκές μάζες της αίσθησης μιας συλλογικής υπεροχής και αλαζονείας, που μπορεί να μετεξελιχθούν σε ομαδική δίψα για βία και για αίμα.

 

Και όπως ανέφερα προηγουμένως, γιατί τάχα όλοι αυτοί οι σημερινοί πλούσιοι και πολιτισμένοι λαοί με επί κεφαλής τις ΗΠΑ δεν έκαναν τον κόπο ούτε καν να σκεφτούν το ενδεχόμενο μιας βιομηχανίας και ενός εμπορίου Ειρήνης; Είναι απλώς ένας οικονομικός υπολογισμός ή κάτι βαθύτερο; Μήπως δηλαδή το να έχεις πολεμική βιομηχανία, σημαίνει πέραν του οικονομικού κέρδους, ότι είσαι σε θέση να παράγεις βία δημιουργώντας κολοσσιαίες δυνάμεις πολεμικής καταστροφής; Άρα μ’ αυτόν τον τρόπο να ανήκεις στο κλαμπ των σαρκοφάγων, των δυνατών και των αγρίων; Να είσαι δηλαδή πιο κοντά στα άγρια ένστικτα, αυτά που χαρίζουν πιο μεγάλη, ως φαίνεται, ηδονή σ’ αυτούς που μπορούν να τα ικανοποιούν, απ’ ό,τι η πνευματική ακτινοβολία και η ανθρώπινη πλευρά μας που θεωρεί τον άνθρωπο δημιουργό ζωής και όχι όργανο θανάτου;
             
Γνωρίζω τους κινδύνους για την παραπάνω ανάλυση που προέρχονται από το γεγονός ότι από την εποχή των μεγάλων Ελλήνων φιλοσόφων και με πολύ λίγες εξαιρέσεις ο άνθρωπος σκέφτεται και φέρεται σαν να είναι το Κέντρο του Σύμπαντος. Ξεχνά έτσι ότι βρίσκεται κάτω από την κυριαρχία των Νόμων που διέπουν το φαινόμενο της Δημιουργίας της οποίας κανείς ως τώρα δε γνωρίζει ούτε την Αρχή ούτε το Τέλος. Έτσι αυτά που συμβαίνουν στη Γη σήμερα είναι ασήμαντες στιγμές μέσα στο αιώνιο γίγνεσθαι.

 

Είναι καιρός να ξαναδούμε τις σχέσεις μεταξύ Ουρανού και Γης, μεταξύ του Συμπαντικού Χάους και της Συμπαντικής Αρμονίας, μιας και επηρεάζουν άμεσα τη Μοίρα του Ανθρώπου.

 

Εδώ όμως, πριν προχωρήσω, θα ήθελα να εκθέσω τη δική μου άποψη σχετικά με την ύπαρξη του Νόμου της Συμπαντικής Αρμονίας, στον οποίο υπόκειται η ύπαρξη της ζωής σε όλες της τις μορφές και ανάμεσά τους φυσικά και το ανθρώπινο γένος. Μόνο που εγώ για να φτάσω εκεί, ακολούθησα την αντίστροφη πορεία από τον Πυθαγόρα. Δηλαδή ενώ εκείνος οδηγήθηκε στη Μουσική ερευνώντας τον ουρανό, εγώ οδηγήθηκα στον ουρανό στην προσπάθειά μου να ανακαλύψω τους νόμους της Μουσικής.

 

Έτσι από πολύ παλιά θεώρησα το Νόμο της Αρμονίας ως βασικό στοιχείο δημιουργίας και αναδημιουργίας Ζωής σε αντίθεση με το Νόμο του Χάους που οδηγεί στο θάνατο. Επομένως από την έκβαση της πάλης ανάμεσά τους εξαρτάται η συνέχιση ή το τέλος της Ζωής. Όμως και η ίδια η Ζωή έχει πολλές μορφές, πολλά στάδια, από τα πιο χαμηλά έως τα πιο ψηλά. Έτσι η κυρίαρχη τάση, ιδιαίτερα σε όντα όπως ο άνθρωπος, που είναι εξοπλισμένος με τη Λογική, είναι η κατάκτηση όλο και πιο υψηλών μορφών ζωής, στην κορυφή των οποίων τοποθετείται η πνευματική, με τη βοήθεια της συνειδητοποίησης της ουσίας των Νόμων της Συμπαντικής Αρμονίας, που είναι πανταχού παρόντες κι έτσι ή αλλιώς θα συνεχίσουν να υπάρχουν έως το άπειρο ανεξάρτητα εάν τους αντιληφθούμε ή όχι.

 

Εγώ πάντως συνειδητοποίησα μέσα από την πράξη τις μουσικής δημιουργίας ότι «τα πάντα στο Παν αποτελούν μία τεράστια αποκρυσταλλωμένη Αρμονία, καθώς στροβιλίζονται γύρω από το Ιερό Κέντρο του Κόσμου. Η τελείωση του ανθρώπου αποκτάται με την ταύτισή του μ’ αυτό το Κέντρο. Το Ιερό Κέντρο μας καλεί. Μας έλκει σαν τεράστιος μαγνήτης. Εμείς, όταν γνωρίσουμε τον εαυτό μας, αισθανόμαστε αυτή την ασυγκράτητη έλξη.

 

Πίστευα τότε (στα 1942) ότι η Τέχνη είναι η μόνη δύναμη που μπορεί να δημιουργήσει μέσα μας το μικρόκοσμο σε πλήρη αντιστοιχία με τον Κόσμο. Να μεταφέρει το Νόμο που καθορίζει την Αρμονία του Σύμπαντος, μέσα μας. Να μας κάνει τον καθένα μας μικροσκοπικά ηλιακά και γενικά αστρικά συστήματα. Ώστε ο καθένας από μας να «κουρδιστεί» σύμφωνα με το Διάστημα που μας περιβάλλει. Να εναρμονιστεί η εσωτερική μας αρμονία με τη Συμπαντική. Και να γίνουμε έτσι μόρια ζωντανά της μίας και μόνης Αρμονίας, της Συμπαντικής.

 

Από τη στιγμή που ο άνθρωπος προσγειώθηκε από τα θεία στα εγκόσμια, προσπάθησε να βάλει τάξη στην αταξία και να ανακαλύψει την Αρμονία, ώστε να την επιβάλει επί του Χάους και να οδηγηθεί βαθμιαία στις μέγιστες και καθοριστικές αναζητήσεις προς τις κατευθύνσεις της Φιλοσοφίας, της Θρησκείας, της Επιστήμης, της Τέχνης, της Ηθικής και της Πολιτικής ως απαραιτήτων εργαλείων για να ερευνήσει, να ανακαλύψει, να κρίνει και να αποφασίσει τη μορφή και το περιεχόμενο της ζωής του και να οριοθετήσει τις σχέσεις του με τους άλλους, δίνοντάς τους το περιεχόμενο και τη μορφή που εκείνος πιστεύει ότι προσιδιάζουν στο ιδεώδες και στο εφικτό.

 

Η πορεία του ανθρώπινου γένους και των ανθρώπινων κοινωνιών με τις εκατοντάδες δοξασίες και προσεγγίσεις ως προς την ουσία και τη μορφή αλλά και τις έμπρακτες εφαρμογές που απορρέουν από αυτές τις επί μέρους δοξασίες ως προς τη Φιλοσοφία, τη Θρησκεία, την Επιστήμη, την Τέχνη και την Ηθική, καθώς κι αυτή η πολύμορφη, πολυεπίπεδη και πολυμερής εφαρμογή τους μέσα από την εξέλιξη των κοινωνιών, τα ιστορικά γεγονότα, τις ιστορικές εποχές, τα έθνη και τους λαούς, καταγράφει την ανθρώπινη Ιστορία, Θρησκεία, Επιστήμη, Τέχνη και Ηθική στο σύνολό της. Που μπορούμε επίσης να την διατυπώσουμε με δυο λέξεις: την ανθρώπινη Μοίρα.

 

Οι Πυθαγόρειοι θεωρούσαν την Αρμονία ως την καθολική οργανωτική αρχή μέσα από την οποία μας αποκαλύπτεται η ουσία της άφαντης ενέργειας και το απόκρυφο νόημα της ύπαρξης. Η Αρμονία ως ενιαία και αδιαίρετη μορφή, αποτελεί το περιέχον και το περιεχόμενο της πνευματικής πεμπτουσίας, αμετακίνητη και κυριαρχική, ένα προαιώνιο μαθηματικό σύστημα σχεδιασμένο στο Άπειρο, με ιδεατές ακρίβειες και υπολογισμούς.

Επίσης για να ικανοποιήσουν τη μεγάλη εσωτερική επιθυμία της ψυχής για την αξιολογική αποτίμηση του Ωραίου, κατέληξαν να θεωρήσουν ότι υπάρχει ένα Κέντρο ενωτικό μέσα στη φυσική πορεία των πραγμάτων. Εκεί η Αρμονία ταυτίζεται με την ιδανική εικόνα που είχαν οι αρχαίοι για τη Μουσική και την θεωρούσαν ζωτικό σημείο συνάντησης του Καθολικού με το Ατομικό. Η άποψη αυτή οδήγησε τους Πυθαγόρειους να θεωρήσουν τον Ήχο με τον άυλο χαρακτήρα του ως ένα από τα πλέον ιδανικά μέσα για την επανασύνδεση των μύχιων δυνάμεων της ανθρώπινης ψυχικής πνευματικότητας με τα συμπαντικά Αρχέτυπα της δημιουργίας.

 

Πιστεύω ότι ο Νόμος της Αρμονίας, όπως μπορεί να τον αντιληφθεί κανείς από την κίνηση των άστρων και από τις άλλες λειτουργίες και φαινόμενα στο ζωικό και στο φυτικό κόσμο, γεννά την εσωτερική μας ανάγκη να συνενώσουμε τον ψυχικό και πνευματικό μας κόσμο με τον αρμονικό βηματισμό που μας οδηγεί στο Σύμπαν-Μήτρα που δημιουργεί την Ενέργεια, τη Ζωή και την Αρμονία. Από τον μακρόκοσμο των Γαλαξιών στο μικρόκοσμο του Ατόμου, όπου φαίνεται καθαρότερα από παντού η ύπαρξη της διαλεκτικής σχέσης «Θέση-Αντίθεση-Σύνθεση» συνδέοντας έτσι το απειροελάχιστο με το μέγιστο, δηλαδή το Άτομο με το Νόμο της Συμπαντικής Αρμονίας.

Ο Αναξίμανδρος όπως είπα, πιστεύει ότι το άπειρο είναι που γεννά τα αντίθετα σαν ομοούσια ζεύγη. Γράφει: «Από το άπειρο δημιουργούνται σπερματικές δυνάμεις που γεννούν ζεύγη αντιθέτων. Το ξηρό και το υγρό, το θερμό και το ψυχρό. Αυτά τα αντίθετα βρίσκονται σε συνεχή πόλεμο μεταξύ τους. Όμως η υπεροχή του ενός ή του άλλου από τους κοσμολογικούς παράγοντες είναι περιορισμένη και εναλλασσόμενη. Κανένας τους δεν έχει περισσότερα προνόμια από τον άλλον ούτε δρα ανεξάρτητος και ανεξέλεγκτος, γεγονός που καθιστά τον κόσμο ένα αυτοδύναμο και αυτοελεγχόμενο σύστημα ισορροπίας δυνάμεων».

 

Αυτό σημαίνει ότι όλες οι Αντιθέσεις ξεκινούν από το Σύμπαν και το Άπειρο και καταλήγουν στη Γη και στον Άνθρωπο, ενώ βρίσκονται σε μια διαρκή σύγκρουση και διαπάλη. Το Μηδέν και το Άπειρο, ο Χρόνος και ο Άχρονος, η Ύλη και η Αντι-ύλη, το Είναι και το Μη-Είναι, η Ύπαρξη και η Ανυπαρξία, η Αρχή και το Τέλος, η Αρμονία και το Χάος είναι μερικά από τα ζεύγη των αντιθέσεων από τις οποίες ξεκίνησε η Δημιουργία του Κόσμου και οι οποίες αποτελούν ένα μέρος των Νόμων που τον διέπουν.

 

Η πεμπτουσία της Γνώσης έγκειται στην αποκάλυψη αυτών των αντιθέσεων, ακόμα και αν όπως φαίνεται η ταύτιση του θετικού με το αρνητικό είναι έννοια ασύλληπτη από την πεπερασμένη ανθρώπινη αντίληψη.

 

Έτσι το Χάος μπορεί να είναι η μία όψη του ίδιου νομίσματος, ενώ η Αρμονία η άλλη. Αυτό όμως δε σημαίνει ότι ταυτόχρονα δε χωρίζονται μεταξύ τους από μια κυριολεκτικά θανάσιμη Αντίθεση.

 

Ο ελεύθερος άνθρωπος οφείλει να αναζητήσει το τι σημαίνει «υπάρχω»-«ζω». Τότε είναι βέβαιο ότι θα καταλήξει στο συμπέρασμα ότι ζει και υπάρχει μόνο τότε, όταν κατορθώνει να συντονιστεί με το βασικό Νόμο της Συμπαντικής Αρμονίας και να γίνει έτσι ένα υπαρκτό και δραστήριο μόριο ύπαρξης και ζωής, ώστε να αξιωθεί να ενωθεί με το Άπειρο, το Ακατανόητο, το ΕΝ, το γαλάζιο αιθέρα και το βόμβο των Σφαιρών.

Έτσι μόνο θα μπορέσει να ανταποκριθεί στην πεμπτουσία της δωρεάς της ζωής, που μας χαρίστηκε από το Ακατανόητο και το Ασύλληπτο. Και να αντλήσει μέσα από τη ζωή το μέγιστο της πραγματικής απόλαυσης που βρίσκεται κυρίως μέσα στον πνευματικό και τον ψυχικό μας κόσμο, απ’ όπου θα μπορέσει να αντλήσει τη μεγάλη ψυχική και πνευματική ευδαιμονία. Προϋπόθεση όμως γι’ αυτό είναι η εξόντωση-εξαφάνιση των δυνάμεων του Χάους, ανεξάρτητα από τη μορφή με την οποία δρουν και η εμπέδωση των Νόμων της Αρμονίας και της Ειρήνης στις ανθρώπινες σχέσεις.

 

* ΤΟ ΧΑΟΣ ΓΙΑ ΤΟ ΧΑΟΣ: Βασισμένο σε κείμενό του, της 27ης Ιουλίου 2006.