Η αγριότητα του πολιτισμού* - Μίκης Θεοδωράκης
*Η αγριότητα του πολιτισμού: βασισμένο σε ομιλία του στους Δελφούς την 1η Ιουλίου 2006. Περιλαμβάνεται στο βιβλίο ΜΙΚΗΣ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗΣ 85 ΧΡΟΝΙΑ, ΑΞΙΟΣ ΕΣΤΙ, Ο ΣΥΝΘΕΤΗΣ ΑΦΗΓΕΤΑΙ ΤΗ ΖΩΗ ΤΟΥ ΣΤΟΝ ΓΕΩΡΓΙΟ Π. ΜΑΛΟΥΧΟ ΚΑΙ ΜΙΛΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΝΕΩΤΕΡΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ. ΑΠΟ ΤΟΝ ΜΕΣΟΠΟΛΕΜΟ ΣΤΗΝ ΧΡΕΟΚΟΠΙΑ.
Οφείλω να ομολογήσω ότι δέχθηκα με μεγάλη δυσκολία να μιλήσω σ’ αυτή την τόσο σημαντική σύνοδο και μπροστά σε τόσο επίσημα πρόσωπα, γιατί αντίθετα απ’ ό,τι συνηθίζεται σ’ αυτές τις περιπτώσεις, δε θα μπορέσω να πω λόγια αισιόδοξα ούτε να διατυπώσω σκέψεις και προτάσεις θετικές. Κι αυτό γιατί διακατέχομαι από βαθιά απαισιοδοξία για το μέλλον. Έπαψα πια να πιστεύω.
Όμως επειδή σκέφτομαι ότι αυτό μπορεί να σας φανεί ωφέλιμο, αποφάσισα να προσθέσω μια φάλτσα νότα σ’ αυτή την ομόθυμη και μεγαλοπρεπή συμφωνία που είμαι βέβαιος ότι θα χαρακτηρίζει τις ομιλίες που θα ακουστούν.
Έως χθες ακόμα ακολουθώντας το γενικό ρεύμα πίστευα κι εγώ ότι η Βία και ο Πόλεμος έχουν ως βασικές αιτίες οικονομικά συμφέροντα, θρησκευτικούς και εθνικούς φανατισμούς και άλλα παρόμοια.
Σήμερα πια είμαι βέβαιος ότι όλα αυτά στο βάθος δεν είναι παρά προσχήματα και ότι η βασική αιτία απ’ όπου ξεκινά η δίψα για κατάκτηση και αίμα, βρίσκεται μέσα στον άνθρωπο. Με μια συμπληρωματική παρατήρηση: Ότι δηλαδή η αγριότητα αυξάνει όσο ο άνθρωπος γίνεται περισσότερο πολιτισμένος. Που σημαίνει ότι ο λεγόμενος πολιτισμός είναι ένα απλό ένδυμα για να σκεπάζει και να κρύβει τον αληθινό εαυτό μας, που παραμένει μέσα απ’ τους αιώνες το ίδιο άγριος και τερατώδης.
Και για να γίνω περισσότερο κατανοητός, σας καλώ να συγκρίνουμε τις αγριότητες των άλλοτε αγρίων με αυτές των προχθεσινών, των χθεσινών και των σημερινών δήθεν πολιτισμένων. Υπάρχει άραγε μέσα σε όλη την ανθρώπινη ιστορία, αγριότητα που να ξεπερνά τις θηριωδίες του Ναζισμού; Και όμως την εποχή εκείνη η Γερμανία συγκαταλεγόταν ανάμεσα στα πλέον πολιτισμένα έθνη της εποχής. Με υψηλό επίπεδο μόρφωσης, πολιτισμού, κοινωνικής οργάνωσης, με χιλιάδες επιστήμονες, καλλιτέχνες, διανοούμενους, υπήρξε πρότυπο ανεπτυγμένης ανθρώπινης κοινωνίας. Και όμως απ’ τη μία μέρα στην άλλη είδαμε τα εκατομμύρια αυτών των πολιτισμένων να ξεπερνούν σε βία και σε αγριότητα όλους τους άγριους όλων των εποχών, από την εποχή του Νεάντερνταλ, του Αττίλα, των Σταυροφόρων, των Κονκεστατόρ μέχρι των αγίων της Ιερής Εξέτασης.
Η εξήγηση-δικαιολογία υπήρξε ότι έπεσαν θύματα ενός παρανοϊκού. Όμως κι αυτός καυχιόταν ότι κάθε πρωί βουρτσίζει τα νύχια του, ότι είναι χορτοφάγος κι ότι λατρεύει τον Βάγκνερ. Δεν έχανε ούτε ένα Φεστιβάλ στο Μπαϊρόιτ, όπου μάλιστα εφιλοξενείτο στο σπίτι του Βάγκνερ. Μήπως όμως και οι συμπατριώτες του δεν ήσαν ένθερμοι οπαδοί της κλασσικής μουσικής, σε σημείο που να σχηματίζουν στα στρατόπεδα συγκεντρώσεως μικρές συμφωνικές ορχήστρες από κρατούμενους, για να συνοδεύουν τους μελλοθάνατους στους τόπους θανατώσεων, όπως στην κρεμάλα, στον αποκεφαλισμό με τσεκούρι και -το πιο συνηθισμένο- στους θαλάμους αερίων;
Κι ας μη βαυκαλιζόμαστε ότι όλα αυτά τα έκαναν δήθεν μόνο τα Ες-Ες και η Γκεστάπο. Έζησα τη φρίκη εκείνης της εποχής και γνώρισα τα υπόγεια της Γκεστάπο, όπου ήσαν τακτοποιημένα τα όργανα των βασανισμών με γερμανική ακρίβεια και μπορώ να πω με λύπη -γιατί δε θα ήθελα να στενοχωρήσω τους σύγχρονους Γερμανούς που ειλικρινά τους εκτιμώ- ότι για να γίνουν όλα αυτά, ήταν αναγκαία η συμμετοχή πολλών εκατομμυρίων πρώην πολιτισμένων και έπειτα αγρίων ανθρώπων, που αντλούσαν ηδονή από τον πόνο των άλλων και διψούσαν για αίμα πολύ περισσότερο και από τα άγρια θηρία της ζούγκλας.
Κι όμως σήμερα είμαι βέβαιος ότι δε φταίνε αυτοί. Ή μάλλον φταίνε, όπως όλοι μας, γιατί γεννήθηκαν άνθρωποι και ως άνθρωποι κληρονόμησαν αυτή τη σχιζοφρένεια που φαίνεται ότι μας χαρακτηρίζει, δηλαδή από τη μία ο χαρακτήρας μας να μας οδηγεί προς τις κορυφές του πνεύματος και την αναζήτηση της Ελευθερίας, της Δημοκρατίας και της Ειρήνης κι από την άλλη αυτός ο ίδιος χαρακτήρας να μας μεταβάλλει από τη μια στιγμή στην άλλη σε άγρια θηρία.
Αυτό το φαινόμενο της πολιτισμένης Γερμανίας το έχουμε φυσικά δει και σε μια σειρά εξίσου πολιτισμένες χώρες όπως η Αρχαία Αθήνα, η Ρώμη, η Αγγλία, η Ισπανία, η Γαλλία και τόσες άλλες, όπου -για να μείνω στη χώρα μου- οι Αθηναίοι απ’ τη μια μεριά έχτιζαν τους Παρθενώνες και την ίδια στιγμή έσφαζαν σαν άγρια ζώα όλους τους άρρενες κατοίκους της Μήλου για παραδειγματισμό.
Και φτάνουμε στο σήμερα. Και σας ρωτώ: Υπάρχει άραγε λαός με υψηλότερο επίπεδο ζωής από τις ΗΠΑ, με τα εκατομμύρια επιστήμονες, διανοούμενους, τεχνοκράτες, βιομηχάνους, τραπεζίτες κλπ. που όλοι μαζί να συνιστούν μια κοινωνία-πρότυπο ανάπτυξης και πολιτισμού; Με δυο λόγια ένας λαός που να τα έχει όλα και που συγχρόνως να διαθέτει τόση δύναμη και τόσο πλούτο, ώστε με μια και μόνη απόφαση να μπορεί να μεταβάλλει την ανθρωπότητα σε παράδεισο ή σε κόλαση; Τι θα στοίχιζε άραγε στην Αμερική να πλημμυρίσει με αγαθά την πεινασμένη Αφρική κατά κύριο λόγο και στη συνέχεια τους λαούς που υποφέρουν στη Λατινική Αμερική και στην Ασία; Και πρώτα και κύρια τα παιδιά που πεθαίνουν σαν μύγες από τις αρρώστιες και την πείνα; Και δε μιλάω για φιλανθρωπία, που κι αυτό θα μπορούσε να γίνει, αλλά για μπίζνες, για επενδύσεις κεφαλαίων και για μια καλώς εννοούμενη οικονομική εκμετάλλευση.
Αναφέρομαι σε μία εντελώς λογική και συμφέρουσα επιλογή. Σε μια βιομηχανία και σε ένα εμπόριο Ειρήνης, που είναι βέβαιο ότι θα έχει κέρδη σημαντικά, ενώ παράλληλα θα σκορπίζει στον κόσμο την ευτυχία.
Το ίδιο φυσικά ισχύει για τα πλούσια κράτη της Ευρώπης και ειδικά γι’ αυτά που στηρίζουν ένα μεγάλο μέρος της οικονομικής τους ανάπτυξης και ευεξίας στην πολεμική βιομηχανία.
Μας λένε ότι από την πώληση των όπλων τα κέρδη είναι πιο άμεσα και πιο σημαντικά. Ας το δεχτώ. Σκέφτηκαν όμως ποτέ όλα αυτά τα Κράτη – Έμποροι όπλων την περίπτωση μετατροπής της βιομηχανίας του Πολέμου σε βιομηχανία της Ειρήνης; Μπορεί τα κέρδη να μην είναι τόσο άμεσα και τόσο μεγάλα, όμως δε σκέφτονται ότι με τον τρόπο αυτόν θα σώσουν εκατοντάδες εκατομμύρια συνανθρώπους μας από την υπανάπτυξη, την πείνα και το θάνατο;
Και γιατί τάχα όλοι αυτοί οι σημερινοί πλούσιοι και πολιτισμένοι λαοί με επί κεφαλής τις ΗΠΑ δεν έκαναν τον κόπο ούτε καν να σκεφτούν το ενδεχόμενο μιας βιομηχανίας και ενός εμπορίου Ειρήνης; Είναι απλώς ένας οικονομικός υπολογισμός ή κάτι βαθύτερο; Μήπως δηλαδή το να έχεις πολεμική βιομηχανία, σημαίνει πέραν του οικονομικού κέρδους, ότι είσαι σε θέση να παράγεις βία και κυρίως να συντηρείς κολοσσιαίες δυνάμεις πολεμικής καταστροφής; Άρα μ’ αυτόν τον τρόπο να ανήκεις στο κλαμπ των σαρκοφάγων, των δυνατών και των αγρίων; Να είσαι δηλαδή πιο κοντά στα άγρια ένστικτα, αυτά που χαρίζουν πιο μεγάλη, ως φαίνεται, ηδονή σ’ αυτούς που μπορούν να τα ικανοποιούν, απ’ ό,τι η πνευματική ακτινοβολία και η ανθρώπινη πλευρά μας που θεωρεί τον άνθρωπο δημιουργό ζωής και όχι όργανο θανάτου;
Την ώρα που σε απευθείας μετάδοση η ανθρωπότητα κρατώντας την αναπνοή της έβλεπε τους βιβλικούς βομβαρδισμούς της Βαγδάτης από την αμερικανική αεροπορία, ο κ. Ράμσφελντ, υπουργός αμύνης, αναφώνησε ευτυχής: «Να ένα υπέροχο θέαμα!», ως άλλος Νέρων. Κι εγώ, μία ασήμαντη κουκίδα μέσα στην άμμο των ασήμαντων ανθρώπων, χαρακτήρισα δημοσίως τον κ. Μπους ως ένα νέο Χίτλερ. Βέβαια η σύγκριση δεν ήταν επιτυχής, από την άποψη ότι ο Πρόεδρος Μπους συμβολίζει απλώς την κορυφή μιας τερατώδους βιομηχανίας θανάτου, που μέσα σε δυο χρόνια μετέβαλε μια χώρα σε σωρούς ερειπίων.
Να λοιπόν που εξήντα χρόνια μετά τον Δαίμονα Χίτλερ που μέσα σε τέσσερα χρόνια είχε την ευχαρίστηση να εξοντώσει 80 εκατομμύρια ανθρώπους, από τα οποία τα τριάντα και πλέον με βασανιστικό τρόπο, ξαναέρχεται στο προσκήνιο της ανθρωπότητας ένας νέος Δαίμονας του Πολέμου, απ’ τη μία μεριά σκορπίζοντας το θάνατο κι από την άλλη προσφέροντας σε εκατομμύρια ένστολους συμπατριώτες του τη γνωστή μας πρωτόγονη ηδονή και βοηθώντας τους να βγάλουν στην επιφάνεια τη θηριώδη πλευρά του εαυτού τους. Όλους αυτούς που αντλούν κτηνώδη ευχαρίστηση βλέποντας να σωριάζονται σε ερείπια πόλεις ολόκληρες και να φαντάζονται τα γυναικόπαιδα να βρίσκουν φριχτό θάνατο μέσα στις φλόγες και τα ερείπια. Είτε βλέποντας τις βιντεοκασέτες με τους βασανιστές γυμνών ανθρώπων που τους σέρνουν με λουράκια σαν σκυλιά πολιτισμένες κοπελίτσες, που όπως μαθαίνω, υπήρξαν ακόμα και καθηγήτριες πανεπιστημίων.
Να λοιπόν που μια ακόμα πολιτισμένη χώρα και ένας πολιτισμένος λαός μεταβάλλεται σε αγρίους που αντλούν ηδονή από τον πόνο των άλλων, διψούν για αίμα και χαίρονται για την κτηνωδία τους. Και μη μου πείτε ότι κι αυτοί είναι θύματα προπαγάνδας. Είναι απλώς άνθρωποι, όπως εγώ κι εσείς, μόνο που τους δόθηκε η ευκαιρία να βγάλουν στην επιφάνεια τον αιώνιο, όπως φαίνεται, εαυτό μας, που παραμένει το αγριότερο θηρίο απ’ όσα ο καλός Θεός έπλασε στη φύση.
Ίσως μια ελπίδα για το μέλλον του ανθρώπου να είναι ακριβώς αυτή η διαπίστωση που έκανα πιο πριν. Δηλαδή να αποφευχθεί να δίνονται τέτοιες ευκαιρίες στον άνθρωπο, ώστε τα άγρια ένστικτα να μην μπορούν να θριαμβεύσουν επάνω στο Καλό.
Από τη μελέτη της ιστορίας έχει αποδειχθεί ότι βασική αιτία του Κακού είναι η υπερσυγκέντρωση δύναμης. Και θα λεγα ότι βρίσκω φυσικό να βλέπουμε σήμερα αυτά τα φαινόμενα βίας, αν σκεφτούμε την τεράστια δύναμη καταστροφής που έχουν συσσωρεύσει σήμερα οι ΗΠΑ. Έτσι θα έλεγα ότι είναι αιχμάλωτοι της ίδιας τους της δύναμης.
Θα πρέπει να γίνει αντιληπτό και να καταγγελθεί ότι κάθε Κράτος που διατηρεί πολεμικές βιομηχανίες και ισχυρές στρατιωτικές δυνάμεις είναι δυνάμει υποψήφιο για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, όπως έγινε στο παρελθόν και όπως γίνεται και σήμερα, ανεξάρτητα από τις δικαιολογίες που θα προβληθούν για να στηριχτούν οι απεχθείς του πράξεις.
Και ίσως το πιο εγκληματικό απ’ όλα να είναι το γεγονός ότι με την προβολή της κτηνώδους δυνάμεως στο εσωτερικό της χώρας συμβάλλει ώστε οι απλοί άνθρωποι να μεταβάλλονται σε ανθρώπινα κτήνη, μιας και όπως είδαμε, η ανθρώπινη σχιζοφρένεια χωρίζει μέσα μας το Κακό από το Καλό μόνο με μια λεπτή κλωστή. Πράγματι όπως έχει αποδειχθεί, είναι εκπληκτικό το πόσο γρήγορα ο άνθρωπος μεταβάλλεται σε κτήνος εάν αλλάξουν οι συνθήκες μέσα στις οποίες ζει.
Είναι επομένως ανώφελο και αντιρεαλιστικό να μιλάμε για διεθνή Ειρήνη και ίσα δικαιώματα μεταξύ των λαών, όταν υπάρχουν Έθνη που εξακολουθούν να παράγουν μαζικά μέσα καταστροφής.
Το γεγονός αυτό σε σχέση με τον πραγματικό χαρακτήρα του ανθρώπου και το κύριο χαρακτηριστικό του, δηλαδή το γενετικό χαρακτήρα της σχιζοφρένειας που τον ξεχωρίζει από όλα τα υπόλοιπα ζώα της γης, συντείνει ώστε μέσα στο εσωτερικό των χωρών που διαθέτουν πολεμική υπεροχή να καλλιεργούνται συστηματικά τα ένστικτα της υπεροχής και της αλαζονείας, που γρήγορα μπορούν να εξελιχθούν σε ομαδική δίψα για βία και για αίμα.
Κι αυτός ο κίνδυνος σήμερα όπως και χτες προέρχεται αποκλειστικά από τις θεωρούμενες πολιτισμένες χώρες με επί κεφαλής τη μοναδική υπερδύναμη που δίνει και το παράδειγμα.
Τελειώνοντας θα ήθελα να πω ότι θεωρώ ότι έχει προ πολλού αλλάξει το νόημα του Πολιτισμού. Ειδικά μετά τους Ναζί και τους αμέτρητους πολέμους που ακολούθησαν πάντοτε από τους λεγόμενους «πολιτισμένους» εναντίον των «υπανάπτυκτων», των φτωχών και των «απολίτιστων», είναι φανερό πια ότι ο αληθινός ανθρώπινος πολιτισμός θα πρέπει να προσμετράται μόνο με τα μέτρα της Ειρήνης, της Ανοχής και της Αλληλεγγύης μέσα σε κάθε κοινωνία και σε κάθε λαό. Εκεί που μπορεί να ανθίσει η ευγένεια, η καλοσύνη και κυρίως η αγάπη ανάμεσα στους ανθρώπους.
Ξέρω ότι αναφέρομαι πια σε μια Ουτοπία από την οποία συνεχώς απομακρυνόμαστε. Αντιθέτως βλέπω τις δυνάμεις του Κακού, που για μένα ανήκουν στο αντίθετο στρατόπεδο από εκείνους που μνημονεύει ο κύριος Μπους, δηλαδή στο δικό του και των συμμάχων του, καθώς θα διψούν όλο και για μεγαλύτερες καταστροφές, όλο και για περισσότερο πόνο και αίμα, θα οδηγηθούν μια μέρα αναπόφευκτα στη χρήση της απόλυτης καταστροφής και του απόλυτου πόνου που είναι η Ατομική Βόμβα.
Αυτό είναι κάτι που κατά τη γνώμη μου αποζητεί ο Άνθρωπος - Κτήνος που έχουμε μέσα μας, μιας και δεν υπάρχει ανώτατη ηδονή για το Κακό από την αυτοκαταστροφή του.
Ήδη από το λεγόμενο «Δυτικό πολιτισμό» έχει ξεκινήσει και γιγαντώνεται καθημερινά ένα αληθινό τσουνάμι υποκουλτούρας που αποκτηνώνει μεθοδικά τον άνθρωπο.
Εάν δεν καταφέρετε να χτυπήσετε το Κακό στη ρίζα του, εάν δε μεταβάλετε τις βιομηχανίες Πολέμου σε βιομηχανίες Ειρήνης, εάν δεν καταργηθούν όλοι οι επιθετικοί στρατοί, τότε η υπόθεση για την άλλη πλευρά του ανθρώπου, την ανθρώπινη, την πραγματικά πολιτισμένη, αυτή που διψά για Αγάπη και για Ειρήνη, είναι για πάντα χαμένη.
Σήμερα οι λέξεις «Ελευθερία», «Δημοκρατία», «Ανθρώπινα Δικαιώματα», «Αλληλεγγύη» έχουν προ πολλού χάσει τη σημασία τους. Σήμερα η συνύπαρξη των Λαών-προβάτων με τα Κράτη-θηρία κάτω από την ίδια στέγη όπως είναι ο ΟΗΕ έχει καταντήσει τραγική φάρσα για τους αδύνατους της γης. Μπροστά σ’ αυτό το αδιέξοδο βλέπω μόνο δυο λύσεις: Είτε να πάμε στο βάθος της αιτίας του Κακού και να το χτυπήσουμε με τη θέληση και τη συνεργασία των δυνατών είτε οι αδύνατοι να ψάξουν να βρουν άλλους τρόπους άμυνας στηριζόμενοι αποκλειστικά στις δικές τους δυνάμεις και βασικά στα εκατοντάδες εκατομμύρια των αδυνάτων και μελλοντικών θυμάτων, που όμως συντονισμένα έχουν κάποιες πιθανότητες να αντισταθούν νικηφόρα.
Η συνύπαρξη αυτών των δύο αντίθετων κόσμων είμαι βέβαιος ότι μας οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια προς το Χάος με το θρίαμβο του Απάνθρωπου πάνω στον Άνθρωπο.
Αυτή δυστυχώς είναι η πεποίθησή μου.
Όπως βλέπετε, ο άνθρωπος της δράσης που εξακολουθώ να έχω μέσα μου, με οδηγεί σε προτάσεις. Δηλαδή δεν εγκαταλείπω. Αντιθέτως ψάχνω να βρω έναν οποιονδήποτε τρόπο να σταματήσει ο κατήφορος που βλέπω να έχει πάρει σήμερα η ανθρωπότητα. Πολύ γρήγορα όμως, μετά τις επιθέσεις στο Ιράκ, ήρθε η εισβολή του Ισραήλ στο Λίβανο, για να αναθερμάνει τις απόψεις μου και να τις εμπλουτίσει με τις γενικότερες σκέψεις μου σχετικά με την θεωρία του Νόμου της Συμπαντικής Αρμονίας και με ειδικές αναφορές στον Πυθαγόρα και στον Αναξίμανδρο.
ΔΕΙΤΕ/ΑΚΟΥΣΤΕ/ΔΙΑΒΑΣΤΕ
-
15.11.2019
Δελτίο Τύπου
Το Μπαλέτο «Ζορμπάς» του Μίκη Θεοδωράκη του οποίου το λιμπρέτο όπως είναι γνωστό βασίζεται στο ομώνυμο έργο του Νίκου Καζαντζάκη, συνεχίζει την διεθνή του καριέρα.
Μετά τις παραστάσεις στην Ρήγα της Λετονίας που ολοκληρώθηκαν τον Οκτώβριο του 2019 με μεγάλη επιτυχία, το μπαλέτο «Ζορμπάς» παρουσιάζεται στην Λιθουανία από το τέλος Νοεμβρίου του 2019 μέχρι και τον Φεβρουάριο του 2020 με την «κλασική» χορογραφία του Lorca Massine και διεύθυνση του Martynas Staškus ενώ στην Λειψία οι παραστάσεις του «Ζορμπά» που ξεκίνησαν αρχές Οκτωβρίου του 2019, συνεχίζονται μέχρι και το τέλος Απριλίου του 2020 με νέα χορογραφία του Mirko Mahr και διεύθυνση του Stefan Klingele. -
03.12.2019
Οι ''Αναμνήσεις ενός κοριτσιού'' στην μπουάτ Απανεμιά 18/12/2019
Το μουσικό σύνολο "Λιποτάκτες" παρουσιάζει την Τετάρτη 18 Δεκεμβρίου 2019 στις 10μ.μ. στην μπουάτ Απανεμιά τις "Αναμνήσεις ενός κοριτσιού" με τραγούδια του Μίκη Θεοδωράκη και αφήγηση αππο την Μαργαρίτα Θεοδωράκη -
26.10.2019
Αφιέρωμα Καναδικού σταθμού στον συμφωνικό Θεοδωράκη
Μεγάλη τιμητική διάκριση του Μίκη Θεοδωράκη στον Καναδά
Aνακηρύχθηκε «συνθέτης της εβδομάδας» από το γνωστό Καναδικό ραδιοφωνικό κανάλι κλασσικής μουσικής «The New Classical FM». Ο κρητικής και μικρασιατικής καταγωγής συνθέτης και παγκοσμίως καταξιωμένος Έλληνας μουσουργός Μίκης Θεοδωράκης ανακηρύχθηκε «συνθέτης της εβδομάδας» από το γνωστό Καναδικό ραδιοφωνικό κανάλι κλασσικής μουσικής «The New Classical FM». -
30.11.2019
Δήλωση Μίκη Θεοδωράκη
Τον Νοέμβριο του 2017 δήλωνα ότι διαβάζω στον τύπο τα σχετικά με τους πλειστηριασμούς «με αληθινή ντροπή, γιατί έχω παγιδευτεί λόγω της ηλικίας μου στον ρόλο του παρατηρητή μιας εθνικής τραγωδίας.
Διότι με εθνική τραγωδία ισοδυναμεί η προσπάθεια κλοπής από τον ελληνικό Λαό του τελευταίου του οχυρού: της προσωπικής του κατοικίας, που αποτελεί αναπόσπαστο στοιχείο ζωτικής και πολιτισμικής ιδιοσυστασίας της εθνικής του ταυτότητας.
-
27.10.2019
Άρθρο του Μίκη Θεοδωράκη στην εφημερίδα «ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ» (Σάββατο, 26.10.2019)
Ενώ όλα τα πολιτικά κόμματα αναφέρονται στην έξοδο της χώρας από τα Μνημόνια, δεν βλέπουν είτε δεν θέλουν να παραδεχθούν τον διπλό χαρακτήρα των Μνημονίων αυτών. Δηλαδή τον οικονομικό και τον εθνικό.
Εξ άλλου, η ΣΠΙΘΑ, όταν μίλησε πρώτη και μόνη για τα Μνημόνια, με βάση τις εισηγήσεις και αναλύσεις του Καθηγητή του Συνταγματικού Δικαίου Γ. Κασιμάτη, αναφέρθηκε κυρίως στους επαίσχυντους όρους που αποδέχθηκε και υπέγραψε η τότε Κυβέρνηση, δηλαδή την παράδοση στους δανειστές μας της Εθνικής μας Κυριαρχίας και του Εθνικού μας Πλούτου, που καθιστά την χώρα μας αποικία των δανειστών μας για όσο χρόνο το δάνειο θα μένει απλήρωτο. -
19.10.2019
Ο Γόρδιος δεσμός - του Μίκη Θεοδωράκη
Απ’ όσο γνωρίζω, ένας από τους βασικούς όρους των Μνημονίων είναι και η παράδοση του εθνικού μας πλούτου στους δανειστές μας. Και ερωτώ την Κυβέρνηση εάν ισχύει ακόμα ο όρος αυτός. Γιατί εάν ισχύει, τότε δεν έχουμε το δικαίωμα να παράξουμε πλούτο. Δηλαδή οικονομική ανάπτυξη. Γιατί αυτομάτως η αξία του πλούτου που θα παραχθεί, οφείλει να κατατεθεί στο Ταμείο των δανειστών μας. Με λίγα λόγια, σύμφωνα με το Μνημόνιο, δεν έχουμε το δικαίωμα της οικονομικής ανόρθωσης της χώρας δίχως την έγκριση των δανειστών μας.
-
15.08.2019
Για την Τουρκία και τα Σκόπια - του Μίκη Θεοδωράκη
Διαβάζω ότι κάποιοι με κατηγορούν ότι ενώ επικαλούμαι τον ρεαλισμό στις σχέσεις μας με την Τουρκία, τον ξεχνώ όταν πρόκειται για τα Σκόπια.
Θεωρώ όμως ότι με τα Σκόπια δεν έχουμε καμμιά διαφορά που να επηρεάζει την καθημερινή μας ζωή και πολύ περισσότερο να ενέχει σοβαρό κίνδυνο θερμού επεισοδίου ή πολέμου. Αυτοί θέλουν να ονομάζονται Μακεδόνες. Δηλαδή παίρνουν ένα όνομα ελληνικό. Δεν μπορούμε να τους εμποδίσουμε στην πράξη να το κάνουν. -
03.09.2019
Ο Φόβος η Τάξη και ο Ζορμπάς - της Αναστασίας Βούλγαρη
Με αφορμή το άρθρο του κ. Ηλία Κανέλλη στα ΝΕΑ (22.8.2019) με το οποίο προτείνει «Όχι άλλους Ζορμπάδες» και ταυτίζει τους παραβάτες συμπατριώτες μας με τον ήρωα του Καζαντζάκη και ειδικά με τον ρόλο του Άντονι Κουίν στην ομώνυμη ταινία, ωσάν ο καζαντζακικός ήρωας να είναι ένας χαμερπής τύπος που καμαρώνει για την ανομία του, ενώ την ίδια στιγμή σε όλες τις «κανονικές χώρες» οι πολίτες υπακούουν στους νόμους, μια και στα «κανονικά κράτη» η «νομιμότητα είναι υποχρέωση», ήρθαν στο μυαλό μου όλοι οι αιώνες της αποικιοκρατίας που επέβαλαν τα «κανονικά κράτη» της Ευρώπης στην Αφρική, στις Ινδίες, στην αμερικανική ήπειρο, στην Αυστραλία και τις ασιατικές χώρες.
-
15.08.2019
Απάντηση Μίκη Θεοδωράκη
Διαβάζω σε άρθρο του Μιχάλη Ιγνατίου - απάντηση στο δικό μου άρθρο για τη σημερινή κατάσταση των σχέσεών μας με την Τουρκία (https://hellasjournal.com/2019/08/krima-giati-o-mikis-theodorakis-dechthike-na-quot-athoosei-quot-to-kathestos-toy-tagip-erntogan/), ότι «αθώωσα το καθεστώς Ερντογκάν» και «πίστεψα τις ψευτιές του Ακιντζί»!
Προς Θεού! Τι σχέση έχει ο Ερντογκάν και ο Ακιντζί με τη δική μου σκέψη, το ήθος και τον πατριωτισμό μου; Και από πού προκύπτει ότι προτείνω να μοιραστούν στην Κύπρο τα όποια έσοδα 50%-50%; -
11.08.2019
Άρθρο Μίκη Θεοδωράκη στα Νέα (10.8.2019)
Αν και λόγω της ηλικίας μου έχω απομακρυνθεί από τα κοινά, η σημερινή συνέντευξη του Τουρκοκύπριου Προέδρου κου Ακιντζί στα ΝΕΑ, με αναγκάζει να «στρατευτώ» και να μιλήσω ξανά.
Στα 1986 πήρα την πρωτοβουλία μαζί με άλλους φίλους στην Ελλάδα και στην Τουρκία και δημιουργήσαμε στην Κωνσταντινούπολη την πρώτη Επιτροπή Ελληνοτουρκικής Φιλίας που αμέσως βρήκε μεγάλη απήχηση στους λαούς των δύο χωρών.
-
130 ΠΟΙΗΜΑΤΑ
12.02.2014
Είμαστε δυο
Είμαστε δυο, είμαστε δυο
η ώρα σήμανε οκτώ
κλείσε το φως
χτυπά ο φρουρός
το βράδυ θα ‘ρθουνε ξανά.... -
80 ΑΡΘΡΑ
30.09.2017
Απάντηση του Μίκη Θεοδωράκη σε μια άγνωστη φωνή στο φεστιβάλ της ΚΝΕ (Α' μέρος)
Ξεκινώντας το κείμενό μου αυτό, θα σταθώ σε μια λέξη που μπήκε σαν στάμπα στη σχέση μου με την ΚΝΕ: Την λέξη «Γενίτσαροι». Θα μιλήσω για πράγματα που θα ακουστούν για πρώτη φορά. Κι εσείς θα κρίνετε για ποιο λόγο δεν μίλησε κανείς και κυρίως η ηγεσία του ΚΚΕ για τόσο σημαντικά γεγονότα.
-
11 VIDEOS
13.12.2017
Μίκης Θεοδωράκης - Συνέντευξη στον August Everding
Με αφορμή την επέτειο των 70 χρόνων του Μίκη Θεοδωράκη, παρουσιάστηκε στη Βασιλική Πλατεία του Μονάχου, το καλοκαίρι του 1995,το μπαλέτο «Αλέξης Ζορμπάς».
-
38 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ
2009
Συνέντευξη στον Γιώργο Λιάνη
Το αν τα γεγονότα αυτά είχαν βάθος, πλάτος και δυναμική, φαίνεται από τον αντίκτυπό τους σε βάθος χρόνου, δηλαδή σήμερα. Ήταν μια μαζική εξέγερση της μαθητικής (κυρίως) και της φοιτητικής νεολαίας εξ αιτίας των χρόνιων προβλημάτων που ταλαιπωρούν την μονίμως ανάπηρη παιδεία μας, που κορυφώθηκε με τον άδικο θάνατο του νεαρού μαθητή. Πίσω όμως από αυτόν τον ξεσηκωμό που ξεκίνησε με καταλήψεις σχολών και σχολείων υπήρξαν τα κόμματα της Αριστεράς (κυρίως ο ΣΥΡΙΖΑ) και πλήθος από αριστερίστικα γκρουπούσκουλα, των οποίων η ιδεολογικοπολιτική συμβολή δεν έφτανε σε βάθος, αρκούμενη σε μια ριζοσπαστική –αντιδεξιά συνθηματολογία.
-
149 ΜΟΥΣΙΚΕΣ ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ & KEIMENA
13.02.2014
Μουσική και πολιτική
Κείμενο του Denis Bourgeois "Μουσική και πολιτική" γραμμένο το 1975 για τον Μίκη Θεοδωράκη
-
19 ΟΜΙΛΙΕΣ
20.09.2011
Ομιλία του Μίκη Θεοδωράκη στο θέατρο ανατολικής τάφρου Χανίων - Αλλαγή πορείας
Ένα σοβαρό πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε σήμερα ως λαός είναι ότι δεν έχουμε συνειδητοποιήσει ότι βρισκόμαστε όλοι μαζί στο ίδιο καράβι που ονομάζεται Ελλάδα. Ότι επομένως μας αφορά άμεσα τόσο η κατάσταση του πλοίου όσο και οι συνθήκες του ταξιδιού. Αν σταματήσουν οι μηχανές, σταματάμε κι εμείς κι αν βουλιάξει, τότε βουλιάζουμε κι εμείς. Αριστεροί, δεξιοί, πλούσιοι, φτωχοί, αδιακρίτως όλοι μαζί.
-
45 ΔΗΛΩΣΕΙΣ
09.05.2015
Σχόλιο του Μίκη Θεοδωράκη
"Διάβασα προσεκτικά τα σχόλια που έκαναν οι επισκέπτες διαφόρων blogs σχετικά με τη συμμετοχή του Σάκη Ρουβά στην συναυλία του «Άξιον Εστί» στη Νέα Σμύρνη.".....
Διαβάστε ολόκληρο το σχόλιο... -
153 ΑΠΟΚΟΜΜΑΤΑ ΤΥΠΟΥ
04/7/1961
Απηγορεύθη δια της αστυνομίας η προβολή ελληνικής ταινίας
Δημοσίευμα του "Έθνους" στις 4/7/1961 με αναφορά στην περιβόητη απαγόρευση της προβολής της ταινίας "Συνοικία το όνειρο"
-
28 ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ ΑΠΟ ΒΙΒΛΙΑ
15.12.2011
Οἱ βαθιές διαρθρωτικές ἀλλαγές στόν σύγχρονο κόσμο καθιστοῦν τό ἀναγεννητικό κίνημα πρός τό σοσιαλισμό κύριο φορέα τῆς ἀλλαγῆς
Πιστεύω πώς τό ἀναγεννητικό κίνημα πρός τό σοσιαλισμό ἀποτελεῖ τό κύριο αἴτημα τῆς ἱστορικῆς στιγμῆς. Ἡ δικτατορία, ἕξι χρόνια τώρα, κυβερνᾶ τή χώρα μας. Οἱ πολιτικές παρατάξεις, καί ἰδιαίτερα ἡ ἑλληνική Ἀριστερά, περνοῦν βαθιά κρίση. Ἔτσι, ὁ ἑλληνικός λαός, οἱ Ἕλληνες ἐργαζόμενοι ἔχουν ἀφεθεῖ, δίχως οὐσιαστική δυνατότητα ἄμυνας, στή διάθεση τῶν δικτατόρων.
-
56 ΚΕΙΜΕΝΑ ΑΠΟ ΣΠΙΘΑ
30.11.1999
Ιδρυτική Διακήρυξη της Κίνησης Ανεξάρτητων Πολιτών του Μίκη Θεοδωράκη
Με την εξαγγελία για την δημιουργία της Κίνησης Ανεξάρτητων Πολιτών δεν αποσκοπώ στον σχηματισμό ενός κόμματος ούτε ενός οργανωμένου λαϊκού κινήματος με οργανώσεις, μέλη και ηγεσία. Το μοναδικό μου κίνητρο είναι να βοηθήσω να δημιουργηθεί ένα κίνημα και μια ζύμωση ιδεών, ανεξάρτητα και μακριά από το υπάρχον πολιτικο-κομματικό κατεστημένο με επίκεντρο τον ανεξάρτητο πολίτη, που αισθάνεται την ανάγκη να αντιδράσει στο σημερινό αδιέξοδο και να συμβάλει με τις όποιες δυνάμεις του στην έξοδο της πατρίδας μας από την βαθειά κρίση στην οποία μας οδήγησε η διεθνής κρίση του καπιταλισμού και οι εξαρτημένοι από διεθνή κέντρα εξέχοντες πολιτικοί και οικονομικοί κύκλοι μαζί με το σύνολο του πολιτικού κόσμου, που συμμετείχε ενεργητικά ή παθητικά στον κατήφορο της δημόσιας ζωής από το 1974 έως σήμερα.
-
17 ΠΟΛΙΤΙΚΑ VIDEOS
22.06.2018
Ο Γ.Μπαμπινιώτης για "μακεδονική γλώσσα"
Ο καθηγητής Γιώργος Μπαμπινιώτης απαντά στις κατηγορίες ότι και με δική του συμμετοχή το 1977 η ελληνική πλευρά αναγνώρισε την ύπαρξη “μακεδονικής γλώσσας” προσθέτοντας ένα βασικό επιχείρημα στην πλευρά των Σκοπίων. -
33 ΕΠΙΚΑΙΡΑ ΑΡΘΡΑ
20.06.2013
Παγκόσμια πρώτη προβολή της ταινίας «Recycling Medea»
Badminton,20 Ιουνίου 2013. Παγκόσμια πρώτη προβολή της ταινίας «Recycling Medea» («Ανακυκλώνοντας την Μήδεια») του Αστέρη Κούτουλα βασισμένης στην Όπερα του Μίκη Θεοδωράκη «ΜΗΔΕΙΑ». Πριν την έναρξη της προβολής ο Μίκης Θεοδωράκης διάβασε το παρακάτω κείμενο προλογίζοντας την ταινία
-
46 ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ
25.05.2019
Μήνυμα Μίκη Θεοδωράκη για την συναυλία στο Καλλιμάρμαρο την 24η Ιουνίου 2019
Ας μου επιτραπεί να πω ότι δεν θεωρώ τη συναυλία στο Καλλιμάρμαρο σαν ένα ακόμα αφιέρωμα προς εμένα αλλά σαν ένα προσκλητήριο σε ό,τι πίστεψα περισσότερο στη ζωή μου: Στην ενότητα των Ελλήνων.
Απορώ ειλικρινά, πως υπάρχουν ακόμα Έλληνες που δεν έχουν κατανοήσει, ότι στις κορυφαίες στιγμές της ιστορίας μας οι Έλληνες ήταν ενωμένοι. Όπως και ότι ο εθνικός διχασμός ήταν υπαίτιος για όλα τα δεινά που έζησε ο Λαός μας.
Κι αυτό δεν είναι άποψη ενός ρομαντικού καλλιτέχνη αλλά η καθαρή ιστορική αλήθεια. -
16 Ο ΕΘΝΙΚΟΣ ΜΑΣ ΠΛΟΥΤΟΣ ΚΑΙ Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΟΥ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ
29.04.2017
Το μεγαλείο της κυπριακής ΑΟΖ και η κατάρα της ελληνικής: Η “Μάνα” δεν παραδειγματίζεται από την “Κόρη” - του Θεόδωρου Καρυώτη
Για να αντιληφθούμε καλύτερα τον τίτλο αυτού του άρθρου πρέπει να κάνουμε μια ιστορική αναδρομή. Πολύ δύσκολα θα ξεχάσω το απόγευμα της Παρασκευής 30 Απριλίου 1982, όταν διεξήχθη στη Νέα Υόρκη η ψηφοφορία για τη νέα Σύμβαση του Δικαίου της Θάλασσας, ύστερα από διαπραγματεύσεις εννέα ετών και έντεκα συνόδων. Το αποτέλεσμα της ψηφοφορίας ήταν: 130 υπέρ, 4 κατά και 17 αποχές. Τα τέσσερα κράτη με την αρνητική ψήφο ήταν οι ΗΠΑ, η Τουρκία, το Ισραήλ και η Βενεζουέλα. Από αυτό το γεγονός, δηλαδή ότι η Τουρκία καταψήφισε τη νέα Σύμβαση, μπορούμε να συμπεράνουμε ότι η Ελλάδα, η οποία φυσικά ψήφισε υπέρ της Σύμβασης, βγήκε κερδισμένη από το νέο Σύνταγμα των Θαλασσών.
-
59 ΑΡΘΡΑ ΓΙΑ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
03.04.2018
Ηθική Σχιζοφρένεια...
-
16 ΑΡΘΡΑ ΤΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΚΑΣΙΜΑΤΗ
13.12.1999
Τι σημαίνει η δυσφημισμένη «καταγγελία» των «μνημονίων» και οι βάσεις διαπραγμάτευσης της
Από τότε που υποστηρίχθηκε η δυνατότητα στάσης πληρωμών και επαναδιαπραγμάτευσης σε νέες βάσεις των δανειακών συμβάσεων, ξεκίνησε μια εκστρατεία αρχικά σιωπής (αγνόησης) και στη συνέχεια, κατασυκοφάντησης του θεσμού.
-
1 ΑΡΘΡΑ ΤΟΥ GUY WAGNER
25.05.2016
Στον Guy Wagner: Αποχαιρετισμός
Αγαπημένε μου Guy,
Δεν μπορώ να πιστέψω ότι έφυγες για πάντα εσύ που με την αγάπη και την φιλία σου ήσουν το πιο πολύτιμο στήριγμά μου από την στιγμή που σε γνώρισα, εδώ και 43 περίπου χρόνια, μέχρι αυτή τη στιγμή που σε χάνω για πάντα. -
1 ΑΡΘΡΟ ΤΗΣ GAIL HOLST
18.02.2014
Αρχαίες και σύγχρονες ελληνικές τραγωδίες στις όπερες του Μίκη Θεοδωράκη [«Μήδεια», «Ηλέκτρα», «Αντιγόνη»]
Η σχέση των Ελλήνων με την αρχαία τραγωδία είναι ιδιαίτερα συγκινητική αυτή την εποχή που η Ελλάδα φαίνεται να βυθίζεται σε μια άβυσσο φτώχειας, παράνοιας και κοινωνικής αποσύνθεσης. Η παρούσα οικτρή κατάσταση της χώρας προκαλεί συναισθήματα déjà vu στους μεγαλύτερους σε ηλικία Έλληνες, εκείνους που έζησαν όχι μόνον τη δικτατορία των συνταγματαρχών, στα τέλη της δεκαετίας του 1960 και στις αρχές του 1970, αλλά που θυμούνται και την πείνα της Κατοχής και την ωμότητα του Εμφύλιου Πολέμου. Τα διαστήματα σχετικής ειρήνης και δημοκρατίας στην πρόσφατη ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας έχουν βιωθεί στη σκιά των προηγούμενων πολύ τραγικών γεγονότων, τα οποία διαμόρφωσαν τη συνείδηση των Ελλήνων πολιτών.
-
52 ΑΡΘΡΑ ΑΛΛΩΝ
12.02.2017
Μίκης Θεοδωράκης: «Ακούω την ανάσα των ποιητών…» - της Αναστασίας Βούλγαρη
«Ακούω την ανάσα των ποιητών, τους παλμούς τής καρδιάς και το τραγούδι τους. Τώρα ζω με τον Σοφοκλή... Σχεδόν θωπεύω την Ηλέκτρα... Την παρατηρώ, θέλω να την καταλάβω... Την πονώ. Όμως εξίσου πονώ και την Κλυταιμνήστρα...», γράφει ο Μίκης στον πρώτο τόμο «Μουσική» της τριλογίας του με τίτλο «Πού να βρω την ψυχή μου;» το οποίο επανεκδόθηκε και κυκλοφορεί από τον Δεκέμβριο 2016, από τις εκδόσεις Ιανός.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΤΟ ΠΟΙΗΜΑ
