Απάντηση του Μίκη Θεοδωράκη στην επιστολή του Σκοπιανού καλλιτέχνη Μπλαγκόζα Νακόσκι
Διαβάστε την επιστολή του Μπλαγκόζα Νακόσκι στο κάτω μέρος της ανάρτησης
Αθήνα, 9.1.2018
Κύριε Νακόσκι,
Υποθέτω ότι είσθε πολύ νέος και επομένως δεν γνωρίζετε ορισμένα γεγονότα που συνέβησαν πριν από πάρα πολλά χρόνια και που εξηγούν τη σημερινή στάση μου στο θέμα των σχέσεων ανάμεσα στους δύο λαούς μας.
Πριν τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, όταν το νεαρό και αδύνατο τότε ΚΚΕ θέλησε να γίνει μέλος της Κομμουνιστικής Διεθνούς (Μόσχα), το Βουλγαρικό και το Γιουγκοσλαυικό Κομμουνιστικό Κόμμα έθεσαν ως προϋπόθεση για την ένταξή του να δηλώσει ότι συμφωνεί να σχηματισθεί ανεξάρτητο κομμουνιστικό κράτος με το όνομα «Μακεδονία» που να συμπεριλαμβάνει όλη την Βόρειο Ελλάδα.
Όπως ήταν φυσικό, ξεσηκώθηκε θύελλα στην Ελλάδα, που ανάγκασε το ΚΚΕ να αναθεωρήσει αυτή τη θέση. Του έμεινε όμως ένα μεγάλο στίγμα, που νομίζω ότι έσβησε όταν το ΚΚΕ μπήκε στα 1941 επί κεφαλής της Αντίστασης κατά των Γερμανών.
Στο τέλος του πολέμου, δημιουργήθηκε η Κομμουνιστική Γιουγκοσλαυία και τότε ο Τίτο έδωσε στο νότιο τμήμα της χώρας, στην περιοχή του Βαρδάρη, το όνομα «Μακεδονία», με την ελπίδα ότι θα μπορούσε να βρεθεί στο μέλλον η ευκαιρία να φτάσουν τα σύνορα της χώρας του στο Αιγαίο.
Το δυστύχημα για την χώρα μας ήταν ότι μετά την απελευθέρωσή της από τους Γερμανούς οδηγηθήκαμε στον Εμφύλιο πόλεμο κατά τον οποίο η Κυβέρνηση των Αθηνών εξαρτούσε την επιβίωσή της από την βοήθεια των Δυτικών Δυνάμεων. Ήταν εντελώς εξαρτημένη και όπως φάνηκε, ειδικά οι Άγγλοι δεν ήθελαν να ενοχληθεί ο Τίτο, με την ελπίδα ότι θα έκανε αυτό που τελικά έκανε. Δηλαδή να διακόψει τις σχέσεις του με την Μόσχα. Γι’ αυτόν τον λόγο οι ελληνικές κυβερνήσεις δεν διαμαρτυρήθηκαν τότε, ενώ όλος ο κόσμος γνώριζε ότι με το όνομα αυτό ο Γιουγκοσλαύος ηγέτης δημιουργούσε τον Δούρειο Ίππο για να επαναλάβει αυτό που έκανε ως άνθρωπος της Κομμουνιστικής Διεθνούς. Δηλαδή την δημιουργία της Μακεδονίας του Αιγαίου.
ΤΟΤΕ δημιουργήθηκε ο μύθος της καταγωγής των κατοίκων της περιοχής αυτής από τον Μέγα Αλεξάνδρου με όλα τα γνωστά που περιλαμβάνονταν (και δεν ξέρω αν περιλαμβάνονται ακόμα) και στο Σύνταγμα της χώρας σας. Δηλαδή της Μεγάλης Ιδέας του Αλυτρωτισμού με την οποία γαλουχήθηκαν πολλές γενιές, οι οποίες έχουν συνδεθεί -όπως κι εσείς υποθέτω- με την Ιδέα αυτή ολοκληρωτικά. Κι εγώ τους καταλαβαίνω απολύτως που θεωρούν τον εαυτό τους Μακεδόνες, αφού με τον μύθο αυτόν μεγάλωσαν.
Θα πρέπει όμως να αναγνωρίσετε κι εσείς ότι κι εμείς έχουμε δίκιο όταν με βάση αυτό το όνομα, στέλνετε χάρτες της Μακεδονίας του Αιγαίου που φτάνουν ως τον Όλυμπο, διατείνεσθε ότι εμείς οι Έλληνες είμαστε κατακτητές της ίδιας μας της συμπρωτεύουσας, της ελληνικής Θεσσαλονίκης κλπ. κλπ. αμφισβητώντας έτσι την ίδια την ακεραιότητα της χώρας μας.
Πώς λοιπόν ζητάτε από μένα να είμαι … «κοσμοπολίτης» όταν με όλα αυτά τα μυθεύματα κάποιοι επιδιώκουν να ακρωτηριάσουν την πατρίδα μου;
Η Μοίρα όμως, αγαπητέ κύριε Νακόσκι, το έφερε έτσι, ώστε να μάθω από πρώτο χέρι τις δολοπλοκίες της Γιουγκοσλαυικής Ηγεσίας, προκειμένου να γίνω κι εγώ συνεργός σ’ αυτή την πολιτική της «Μεγάλης Μακεδονίας». Ήταν τότε που συνέθετα την μουσική για τη μάχη της Σιουκέσκα και επισκεπτόμουν συχνά την ενιαία τότε Γιουγκοσλαυία, προσκεκλημένος του σ. Τίτο που τόσο θαύμαζα και εκτιμούσα.
Τότε λοιπόν ο ίδιος ο Τίτο μου ζήτησε να γράψω τη μουσική για μια Σκοπιανή ταινία. Όταν διάβασα το σενάριο, το οποίο εμφάνιζε εμάς τους Έλληνες ως κατακτητές της Θεσσαλονίκης και καταπιεστές των κατοίκων της, τότε όχι μόνο αρνήθηκα να γράψω τη μουσική αλλά είχα και το θάρρος να έρθω σε έντονη αντιπαράθεση με τον Τίτο. Διότι διαπίστωσα ότι ήταν ο ίδιος που θεωρούσε ότι αφού η Μακεδονία «η δική του» ήταν ιστορική αναγκαιότητα σύμφωνα με τη δική του «κομμουνιστική» αντίληψη, νομιμοποιείτο να δημιουργήσει ένα κομμουνιστικό κράτος σε βάρος μιας χώρας καπιταλιστικής όπως ήταν η Ελλάδα.
Οι σχέσεις μας τότε διαταράχθηκαν, ιδίως όταν του τόνισα ότι δεν έπρεπε αυτός που έθεσε την πατρίδα του πάνω από τη Μόσχα και τον Στάλιν να μη μπορεί να εκτιμήσει τον δικό μου πατριωτισμό που κι εγώ έχω το θάρρος να τον θέτω πάνω απ’ όλα.
Στη ζωή μου ολόκληρη απέδειξα, νομίζω, πόσο είμαι πραγματικά ταγμένος στην υπόθεση της ειρηνικής συνύπαρξης των Λαών.
Και δεν έχω κανένα δισταγμό να δηλώσω ότι δεν έχω τίποτα με τον λαό σας που τον αισθάνομαι πολύ κοντά μου, όπως τότε που διηύθυνα τον Ζορμπά στα Σκόπια.
Όταν όμως βλέπω την υπόθεση αυτή της ειρηνικής συνύπαρξης των λαών μας να γίνεται πρόσχημα στα χέρια κάποιων σκοτεινών δυνάμεων που εκμεταλλεύονται τους λαούς και το τελικό αποτέλεσμα να είναι να κινδυνεύει αυτή τη στιγμή η εδαφική ακεραιότητα της πατρίδας μου, δεν είναι δυνατόν να μην αντιδράσω με όλες μου τις δυνάμεις.
Μετά τιμής,
Μίκης Θεοδωράκης
Επιστολή Μπλαγκόζα Νακόσκι
Κύριε Θεοδωράκη,
Πραγματικά μένω έκπληκτος διαβάζοντας τα σχόλιά σας στη σημερινή έκδοση της εφημερίδας Πρώτο Θέμα, όπου συσχετίζετε το πρόβλημα στη χώρα σας με το όνομα της πατρίδας μου. Η έκπληξή μου συνίσταται σε πολλούς λόγους:
Πρώτον, από ένα άτομο όπως εσάς, καταξιωμένο καλλιτέχνη παγκοσμίως, περίμενα τουλάχιστο λίγο περισσότερο κοσμοπολιτισμό. Εμείς οι καλλιτέχνες έχουμε την ευχαρίστηση να εργαζόμαστε σε ένα ευγενές επάγγελμα το οποίο μας επιτρέπει να ταξιδεύουμε ανά τον κόσμο και να μιλάμε μια γλώσσα [η μουσική] που επιτρέπει να ρίχνει τείχη και να γκρεμίζει συγκρούσεις. Αυτό μας επιτρέπει όλους να είμαστε ενωμένοι σε μία μεγάλη οικογένεια όπου οι πολιτιστικές διαφορές μεταξύ των εθνών μας αναπαριστούν τον πλούτο της ανθρώπινης έκφρασης
Δεύτερον, το 1997, το δημοφιλέστερό σας έργο, «ο Ζορμπάς», παρουσιάστηκε στο Μακεδονικό Εθνικό Θέατρο, παρουσία του πρώην προέδρου Κίρο Γκλιγκόροφ (…) και μεταδόθηκε ζωντανά από την ελληνική τηλεόραση. Προσωπικά ως μαθητής στο γυμνάσιο των Σκοπίων παρακολούθησα όλες τις πρόβες και η μητέρα μου συμμετείχε στην παράσταση. (…) Τότε επισκεφτήκατε τον τάφο του Ζορμπά στο νεκροταφείο στο Μπούτελ. Αυτή ακριβώς η ιστορία του Ζορμπά θα μπορούσε να είναι ένα από τα θετικά παραδείγματα για τις επαφές μεταξύ των πολιτισμών των λαών των Βαλκανίων, αλλά θα μπορούσε να μας δώσει ώθηση στην αναζήτηση εποικοδομητικών λύσεων.
ΔΕΙΤΕ/ΑΚΟΥΣΤΕ/ΔΙΑΒΑΣΤΕ
-
130 ΠΟΙΗΜΑΤΑ
12.02.2014
Τα καλλίτερα μας χρόνια
Τα καλλίτερά μας χρόνια
θάλασσα πλατειά
μες στο σύρμα τα περνάμε
μάνα μου γλυκειά
για ένα όνειρο, μια ιδέα
τόσες μέρες, τόσες νύχτες.... -
78 ΑΡΘΡΑ
27.03.2018
Με αφορμή τις ημέρες του Πάσχα - του Μίκη Θεοδωράκη
Πλησιάζει και πάλι το Πάσχα. Πλησιάζουν οι μέρες της αθρόας σφαγής αθώων ζώων χάριν ενός βάρβαρου «εθίμου» που θα έπρεπε να έχει προ πολλού εκλείψει.
Βεβαίως αυτή είναι απλά μια πτυχή του όλου θέματος.
Κάθε μέρα διαβάζουμε όλο και περισσότερα περιστατικά κακοποίησης ζώων, περιστατικά φριχτά που «λογικά» δεν μπορεί να διαπράττονται από ανθρώπους και μάλιστα -πολλές φορές- από νέους ανθρώπους. -
38 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ
26.02.2014
Συνέντευξη Μίκη Θεοδωράκη για την όπερα "Μήδεια"
Σκέψεις του Μίκη Θεοδωράκη που ξεδιπλώνονται κατά τη διάρκεια συνέντευξης με αφορμή την εκτέλεση του έργου στο Ηρώδειο
-
11 VIDEOS
13.12.2017
Μίκης Θεοδωράκης στα Σκόπια
-
149 ΜΟΥΣΙΚΕΣ ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ & KEIMENA
26.02.2014
Δήλωση του Αντώνη Κοντογεωργίου για τη "Μήδεια"
Κείμενο του Αντώνη Κοντογεωργίου διευθυντή της χορωδία της Ε.Ρ.Τ. με το οποίο απαντά στα αιχμηρά δημοσιεύματα του τύπου εκείνη την εποχή που ισχυρίζονταν ότι ο προγραμματισμός της εκτέλεσης της όπερας "Μήδεια" στα πλαίσια του Φεστιβάλ Αθηνών έγινε εξαιτίας της υπουργικής θέσης την οποία εκείνη την εποχή κατείχε ο Μίκης Θεοδωράκης
-
19 ΟΜΙΛΙΕΣ
02.12.2013
Ομιλία του Μίκη Θεοδωράκη κατά την τελετή υποδοχής του ως επιτίμου μέλους της Ακαδημίας Αθηνών - Η μόνη λύση
Κατ’ αρχήν θα ήθελα να ευχαριστήσω θερμότατα τον κ. Πρόεδρο και τον κ. Γενικό Γραμματέα για όσα είπαν προηγουμένως αλλά και όλα τα μέλη της Ακαδημίας, για την μεγάλη τιμή που μου έκαναν να μου προσφέρουν τη δυνατότητα να ομιλώ αυτή τη στιγμή από το βήμα του Ανώτατου Πνευματικού Ιδρύματος της χώρας μας, της Ακαδημίας Αθηνών.
-
49 ΔΗΛΩΣΕΙΣ
13.05.2014
Νέα δήλωση - διάψευση του Μίκη Θεοδωράκη
Δεν έχει περάσει ούτε εβδομάδα από την προηγούμενη δήλωση που αναγκάστηκα να στείλω στον τύπο για να διαψεύσω ότι δήθεν στηρίζω κάποια πολιτική παράταξη στις επερχόμενες εκλογές και ήδη πληροφορούμαι ότι χθες ανακοινώθηκε ότι υποστηρίζω «μαζί με άλλους καλλιτέχνες» υποψήφιο Δήμαρχο.
-
153 ΑΠΟΚΟΜΜΑΤΑ ΤΥΠΟΥ
02/11/1962
Η μουσική και η ορχήστρα στο σημερινό θέατρο με αφορμή το "Τραγούδι του νεκρού αδελφού"
Εκτενής ανάλυση του Λίνου Καρζή όπως δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα "Ελευθερία" στις 2/11/1962
-
64 ΚΕΙΜΕΝΑ ΑΠΟ ΣΠΙΘΑ
17.03.2011
Όχι στη χρήση του Ελληνικού και Κυπριακού εδάφους για την επικείμενη στρατιωτική επιχείρηση κατά της Λιβύης
Η ανακοίνωση του Δημήτρη Δρούτσα ότι η ελληνική κυβέρνηση είναι έτοιμη να συμβάλει στην «αποκατάσταση της διεθνούς νομιμότητας» στη Λιβύη, επιβεβαιώνει ότι αυτή η κυβέρνηση είναι έτοιμη να θυσιάσει τα πιο ζωτικά συμφέροντα του ελληνικού λαού και να διακινδυνεύσει την ασφάλεια της χώρας, στο βωμό των συμφερόντων των Ηνωμένων Πολιτειών και του Ισραήλ.
-
18 ΠΟΛΙΤΙΚΑ VIDEOS
18.03.2014
Τιμώντας τον Αντρέα Λεντάκη…
Πέρασαν 17 χρόνια από τη χρονιά που έφυγε μακριά μας – τόσο νωρίς – ο φίλος και σύντροφος Αντρέας Λεντάκης. Η έλλειψή του είναι ακόμα αισθητή. Η σκέψη του, η αισιοδοξία του, ο δυναμισμός του και αυτό το χαμόγελο, αυτή η σπιρτάδα στο μάτι είναι ακόμα μπροστά μου.
-
33 ΕΠΙΚΑΙΡΑ ΑΡΘΡΑ
19.06.2013
Ο Μίκης Θεοδωράκης προλογίζει το film «Ανακυκλώνοντας την Μήδεια» του Αστέρη Κούτουλα
Το Αιγαίο είναι μια ιδιαίτερη θάλασσα, γιατί τα κύματά της είναι γρήγορα και πυκνά. Έτσι αν δεν έχεις το κατάλληλο πλεούμενο και την απαιτούμενη πείρα, γρήγορα ανατρέπεσαι και πνίγεσαι.
-
51 ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ
Κυριακή 29 Ιουνίου 2014
Ζορμπάς Μπαλέτο σε δύο πράξεις - Λόρκα Μασσίν / Μίκης Θεοδωράκης
Ένα κλασικό έργο - ορόσημο του σύγχρονου ελληνικού πολιτισμού, διάσημο στα πέρατα της γης,
τον Ζορμπά του Μίκη Θεοδωράκη, παρουσιάζει το Μπαλέτο της Εθνικής Λυρικής Σκηνής
για πρώτη φορά στο Παναθηναϊκό Στάδιο και για μία και μοναδική παράσταση,
την Κυριακή 29 Ιουνίου. -
16 Ο ΕΘΝΙΚΟΣ ΜΑΣ ΠΛΟΥΤΟΣ ΚΑΙ Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΟΥ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ
09.03.2017
Ξαφνικά η Ελλάδα έγινε τριτοκοσμική χώρα: Σημάδι απελπισίας η προσφυγή στην Παγκόσμια Τράπεζα - του Θεόδωρου Καρυώτη
Η πρόσφατη ανακοίνωση της Παγκόσμιας Τράπεζας μας προσγείωσε στην τραγική πραγματικότητα:
«Η ελληνική κυβέρνηση ζήτησε τεχνική και οικονομική βοήθεια για να αντιμετωπίσει προκλήσεις όπως η μακροχρόνια ανεργία, η οικονομική ανταγωνιστικότητα και ανάπτυξη, καθώς και η κοινωνική προστασία».
Με αυτή την λιτή ανακοίνωση η Ελλάδα, που έπαψε να είναι τριτοκοσμική χώρα τον προηγούμενο αιώνα, επανήλθε, στον 21Ο αιώνα, στις τριτοκοσμικές χώρες!
-
16 ΑΡΘΡΑ ΤΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΚΑΣΙΜΑΤΗ
10.01.2015
Σχόλιο του Καθηγητή Γιώργου Κασιμάτη για τα πρόσφατα κείμενα του Μίκη Θεοδωράκη
Ως άνθρωπος και ως συνεργάτης αγώνα του Μίκη Θεοδωράκη, που έζησα από πολύ κοντά τη μάχη που ξεκίνησε κατά της υποδούλωσης της Ελλάδας από το 2010 μέχρι σήμερα, μπορώ να επιβεβαιώσω την αλήθεια, την ειλικρίνεια και την ορθότητα όλων όσων αναφέρει στην επιστολή-δήλωσή του της 8.1.2015.
-
1 ΑΡΘΡΑ ΤΟΥ GUY WAGNER
25.05.2016
Στον Guy Wagner: Αποχαιρετισμός
Αγαπημένε μου Guy,
Δεν μπορώ να πιστέψω ότι έφυγες για πάντα εσύ που με την αγάπη και την φιλία σου ήσουν το πιο πολύτιμο στήριγμά μου από την στιγμή που σε γνώρισα, εδώ και 43 περίπου χρόνια, μέχρι αυτή τη στιγμή που σε χάνω για πάντα. -
1 ΑΡΘΡΟ ΤΗΣ GAIL HOLST
18.02.2014
Αρχαίες και σύγχρονες ελληνικές τραγωδίες στις όπερες του Μίκη Θεοδωράκη [«Μήδεια», «Ηλέκτρα», «Αντιγόνη»]
Η σχέση των Ελλήνων με την αρχαία τραγωδία είναι ιδιαίτερα συγκινητική αυτή την εποχή που η Ελλάδα φαίνεται να βυθίζεται σε μια άβυσσο φτώχειας, παράνοιας και κοινωνικής αποσύνθεσης. Η παρούσα οικτρή κατάσταση της χώρας προκαλεί συναισθήματα déjà vu στους μεγαλύτερους σε ηλικία Έλληνες, εκείνους που έζησαν όχι μόνον τη δικτατορία των συνταγματαρχών, στα τέλη της δεκαετίας του 1960 και στις αρχές του 1970, αλλά που θυμούνται και την πείνα της Κατοχής και την ωμότητα του Εμφύλιου Πολέμου. Τα διαστήματα σχετικής ειρήνης και δημοκρατίας στην πρόσφατη ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας έχουν βιωθεί στη σκιά των προηγούμενων πολύ τραγικών γεγονότων, τα οποία διαμόρφωσαν τη συνείδηση των Ελλήνων πολιτών.
-
52 ΑΡΘΡΑ ΑΛΛΩΝ
08.02.2018
Μίκης-Διόνυσος - του Σάκη Τόδουλου
Για εμάς, που η μοίρα το έφερε να είμαστε στενά δεμένοι με το Μίκη Θεοδωράκη, είναι απόλυτα βέβαιο, ότι ο Μίκης είναι η σύγχρονη μορφή του Διονύσου. Είναι το πρόσωπο, με το οποίο ο Διόνυσος θέλησε να σωθεί από την καταδίωξη της Ήρας, της Ήρας της ελλαδικής κακοδαιμονίας. Μέσα στο πανύψηλο σώμα, στο ευρύ πνεύμα και στην μεγάλη ψυχή του Μίκη βρήκε ο Διόνυσος ιδανικό κρησφύγετο για να συνεχίσει το αέναο ταξίδι της Ελληνικότητας και της Δικαιοσύνης, θνήσκων και αναγεννώμενος.