Συνέντευξη Μίκη Θεοδωράκη στην εφημερίδα «η Ελλάδα αύριο»
H Λαϊκή Ορχήστρα «Μίκης Θεοδωράκης» και οι Αθηναίοι, τη Δευτέρα 17 Σεπτεμβρίου στο Θέατρο Ελληνικών Χορών «Δόρα Στράτου» στον λόφο Φιλοπάππου, στέλνουν μήνυμα κοινωνικής ευαισθησίας απέναντι στη δοκιμασία που βιώνουν σήμερα οι συνάνθρωποί μας. Η είσοδος για το κοινό θα είναι ελεύθερη, ωστόσο το «εισιτήριο» θα είναι σακούλες με συσκευασμένα τρόφιμα μακράς διάρκειας για τα καθημερινά συσσίτια των άπορων και άστεγων συνανθρώπων μας.
Ο τρανός μουσικοσυνθέτης που έχει αγγίξει με τις μελωδίες του τις ψυχές των απανταχού Ελλήνων, Μίκης Θεοδωράκης, ξεκλέβει λίγο χρόνο από το βεβαρημένο πρόγραμμά του και μιλάει στην «Ε» για την τέχνη, τον πολιτισμό, την πολιτική, την Ελλάδα, τους Έλληνες αλλά και για τη «Σπίθα».
Η συναυλία της Λαϊκής Ορχήστρας «Μίκης Θεοδωράκης» αντικατοπτρίζει για ακόμα μία φορά την ευαισθησία σας, μια και αντί εισιτηρίου οι θεατές καλούνται να κρατούν μια σακούλα με τρόφιμα μακράς διαρκείας για να διατεθούν στους άστεγους. Τελικά, μήπως η τέχνη μπορεί να δώσει λύση εκεί που η πολιτική δημιουργεί προβλήματα;
Μ.Θ. Την οριστική λύση στα μεγάλα εθνικά και κοινωνικά προβλήματα μπορεί να τη δώσει μονάχα η δύναμη του ενωμένου λαού κάτω από κοινά ιδανικά και κοινούς στόχους. Ένας λαός πολυδιασπασμένος, αμήχανος και χωρίς ενιαίο προσανατολισμό όπως τον κατάντησαν σήμερα εχθροί και «φίλοι», είναι καταδικασμένος να βουλιάζει όλο και πιο βαθιά στη δυστυχία της εξαθλίωσης στην οποία τον σπρώχνουν οι ξένοι Τροϊκανοί και τα ντόπια όργανά τους. Η Τέχνη, όχι η οποιαδήποτε αλλά αυτή που εμπνέεται από τον Λαό και απευθύνεται στον Λαό, το μόνο που μπορεί να προσφέρει σήμερα είναι να κρατήσει όσο γίνεται πιο ψηλά την πίστη στον εαυτό του.
Σε εποχές σαν τη σημερινή κρίνετε πως ο ρόλος της τέχνης οφείλει να είναι επιθετικός με στόχο τον προβληματισμό και την εγρήγορση ή φιλικός με στόχο τη διασκέδαση, την ψυχαγωγία και τη γαλήνευση της ψυχής;
Μ.Θ. Δεν είναι καιρός για ξεγνοιασιά και διασκέδαση κι όποιοι το κάνουν είναι άβουλοι και ασυνείδητοι. Το σπίτι μας καίγεται και το χρέος όλων μας είναι να το σώσουμε από την ολοκληρωτική καταστροφή. Ο ποιητής είπε «ο καθείς και τα όπλα του». Τα όπλα του καλλιτέχνη είναι η ομορφιά που γοητεύει την ψυχή, ώστε ο κάθε άνθρωπος να ψηλώσει μέσα του και να αποκτήσει αυτοπεποίθηση και δύναμη, να μη γονατίσει, να σταθεί όρθιος και να αντιμετωπίσει το τέρας ως ίσος προς ίσον. Για να γίνει τελικά πιο δυνατός από αυτό και να το νικήσει!
Μετά από τόσα χρόνια ουσιαστικής καλλιτεχνικής, κοινωνικής, αλλά και πολιτικής παρουσίας στον τόπο μας, τι άλλο μπορεί να προσδοκάτε;
Μ.Θ. Τίποτε άλλο! Μονάχα τη σωτηρία της πατρίδας μου…
Ανησυχείτε για την υστεροφημία σας; Τι θα θέλατε να συνοδεύει εσαεί το όνομά σας;
Μ.Θ. Δεν έχω καιρό για τέτοια. Είμαι όπως πάντα δοσμένος ψυχή τε και σώματι σ’ αυτά που πιστεύω.
Τι είναι για σας η Ελλάδα;
Μ.Θ. Είναι ο τόπος που γεννήθηκα, που έζησα και που αγάπησα. Είναι η πατρίδα μου.
Στην εποχή που διανύουμε, είναι προσόν ή μειονέκτημα να λέει κανείς ότι είναι Έλληνας;
Μ.Θ. Μόνο ένας ξένος ή ένας εχθρός μπορεί να θέτει τέτοια διλήμματα. Δεν μισώ μόνο, αλλά ακόμα περισσότερο αηδιάζω, όταν βλέπω κάποιον να ντρέπεται για τη γενιά του. Η Ελλάδα είναι η μάνα μας.
Υπάρχει κάποιος σύγχρονος πολιτικός που σας εμπνέει ή γενικότερα που να τον εμπιστεύεστε και γιατί;
Μ.Θ. Θα πρέπει να αστειεύεστε… Με ελάχιστες εξαιρέσεις, η τάξη των πολιτικών μας υπήρξε και είναι η καταστροφή της Ελλάδας.
Πιστεύετε πως οι σύγχρονοι Έλληνες παράγουν πολιτισμό ή αρκούνται στην ένδοξη πολιτισμική κληρονομιά τους;
Μ.Θ. Με αναγκάζετε να μιλήσω για τον εαυτό μου… Δηλαδή τι έκανα στη ζωή μου τόσα και τόσα χρόνια, καθάριζα φασολάκια; Εκτός κι αν δεν είμαι σύγχρονος Έλληνας αλλά... αρχαίος. Και φυσικά δεν μιλώ μόνο για μένα. Για να ξεκινήσω από τον Παλαμά και τον Καβάφη, καμιά άλλη χώρα στον κόσμο δεν είχε την τύχη να γεννήσει τέτοιο πνευματικό πολιτισμό, και από άποψη ποσότητας και από άποψη ποιότητας, όσο η Ελλάδα.
Τι σας ενοχλεί στον Έλληνα και ποια είναι για εσάς η ομορφότερη εκδοχή του;
Μ.Θ. Ο ραγιαδισμός που ελλοχεύει μέσα μας. Το μόνο που μας σώζει, είναι ότι κάποτε-κάποτε συμβαίνει να ξεπεράσουμε τον εαυτούλη μας, να θυμηθούμε ποιοι είμαστε και να γίνουμε… ωραίοι!
Πού εντοπίζετε την ισχύ της λαϊκής ρήσης «η δύναμη της θέλησης μπορεί να κινήσει μέχρι και βουνά»;
Μ.Θ. Στην ιστορική πείρα.
Αν σας ζητούσα να βάλετε στη χρονοκάψουλα κάτι για να διασωθεί στις επόμενες γενεές, τι θα ήταν αυτό;
Μ.Θ. Οι θάλασσες και τα βουνά μας, τα τραγούδια και οι χοροί μας, η υπερηφάνεια και η αντρειοσύνη του Λαού μας. Με μια λέξη η Ρωμιοσύνη. Όλα αυτά όμως, δεν μπαίνουν σε κάψουλα.
Αν παρομοιάσουμε την ψυχή σας μ’ έναν χαρταετό, τότε ποιος θα θέλατε να είναι ο επόμενος ουρανός στον οποίο αυτή θα πετάξει, ούσα πάντα ελεύθερη, πάντα δημιουργική, πάντα ελληνική;
Μ.Θ. Ο χαρταετός αυτός θα πετάξει στην Κρήτη, θα πιει τσικουδιά και θα χορέψει με τα Λευκά Όρη συρτό Χανιώτικο.
Κατά τον Λεονάρντο Ντα Βίντσι ο ποιητής είναι κατώτερος από τον ζωγράφο στην απεικόνιση ορατών πραγμάτων και πολύ κατώτερος από τον μουσικό στην έκφραση αόρατων πραγμάτων. Εσείς, ποιο αόρατο πράγμα απεικονίσατε - εκφράσατε με μουσική και το κάνατε ορατό στα ψυχικά και πνευματικά μάτια των θεατών;
Μ.Θ. Τίποτα. Έγραψα μουσικές και τραγούδια από ευχαρίστηση και ανάγκη. Αυτό είναι όλο και δεν ξέρω να το ζυγίζω όπως ο μεγάλος Λεονάρντο Ντα Βίτσι.
Και τέλος, κύριε Θεοδωράκη, πείτε μας δυο λόγια για τη σημερινή πολιτική σας δράση.
Μ.Θ. Θα σας πω κάτι για την τελευταία πολιτική, συγγνώμη, ζωγραφική μου δραστηριότητα. Όταν μας πλάκωσε η Μεγάλη Νύχτα, αποφάσισα να ζωγραφίσω μια «Σπίθα» στον σκοτεινό ουρανό. Και για να βοηθήσω τους ανθρώπους να μη σκουντουφλάνε στο σκοτάδι, τους έδειχνα με το δάχτυλο το φως από το καντηλάκι. Όμως, εκείνοι δεν έβλεπαν τη «Σπίθα» αλλά το δάχτυλό μου… Τότε απελπίστηκα για τον τόπο μου. Όμως δεν το έβαλα κάτω. Έκοψα το δάχτυλό μου! Με δακρυγόνα και χημικά!
ΔΕΙΤΕ/ΑΚΟΥΣΤΕ/ΔΙΑΒΑΣΤΕ
-
130 ΠΟΙΗΜΑΤΑ
12.02.2014
Το συλλαλητήριο στις τρεις του Δεκέμβρη
Κύμα είμαι και ξεσπώ
δίχως λευτεριά δε ζω
σύμμαχα τα βόλια που με σκίζουν
μα εγώ ορμώ, πάντα θα ορμώ
γύρω πόνος βαρύς.... -
3191 ΜΟΥΣΙΚΑ ΚΟΜΜΑΤΙΑ
1964
Άξιον Εστί-ΙΙ. Τα πάθη: Της δικαιοσύνης ήλιε
Γρηγόρης Μπιθικώτσης,Μάνος Κατράκης,Θεόδωρος Δημήτριεφ
-
78 ΑΡΘΡΑ
07.02.1987
Αντιμανιφέστο - Για τις ανθρωπομονάδες
Στα πλαίσια της πολιτικής ζύμωσης των μελών μας αλλά και των απλών αναγνωστών, παραθέτουμε αυτούσια την ομιλία του Μίκη Θεοδωράκη που εκφωνήθηκε στο Διεθνές Συνέδριο «Ελεύθερων καλλιτεχνών», στη Δυτική Γερμανία, το 1987, όπου ο Θεοδωράκης ήταν εισηγητής, και δημοσιεύθηκε ολόκληρη στην εφημερίδα Frankfurter Allgemeine.
-
38 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ
18.02.2012
Συνέντευξη του Μίκη Θεοδωράκη στον George Gilson για την εφημερίδα Athens News
Στα 2009 η Ελλάδα βρισκόταν σε ένα επίπεδο, ας πούμε 100. Σε δύο χρόνια η Τρόικα, το ΔΝΤ και η Κυβέρνηση μας οδήγησαν στο ΜΗΔΕΝ (όπως το ομολόγησε και ο κ. Παπαδήμος πρόσφατα. Μου κάνει μεγάλη εντύπωση το γεγονός ότι πολλοί δεν διερωτώνται πώς γίνεται η κάθοδος προς το Χάος, όταν κάθε τόσο μας λένε ότι η Ευρώπη μας στέλνει τόσες και τόσες δεκάδες δισεκατομμύρια; Πού πήγαν αυτά; Πού πάνε; Θα σας το πω εγώ:
-
149 ΜΟΥΣΙΚΕΣ ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ & KEIMENA
23.03.2014
Ο Θεοδωράκης το Δεκέμβρη
Κείμενο της Τούλας Μάρα Μιχαλακέα
-
19 ΟΜΙΛΙΕΣ
06.02.2011
Ομιλία του Μίκη Θεοδωράκη στο πολιτιστικό κέντρο Αργυρούπολης
Η σύγχρονη διεθνής κατάσταση χαρακτηρίζεται από την προσπάθεια δημιουργίας συνθηκών που θα οδηγήσουν μέσω της παγκοσμιοποίησης της Αγοράς σε μια παγκοσμιοποιημένη Κοινωνία Υπερεθνικού χαρακτήρα υπό την αιγίδα της Υπερδύναμης.
-
49 ΔΗΛΩΣΕΙΣ
09.01.2019
ΜΕΡΚΕΛ
Η καγκελάριος της Γερμανίας κ. Μέρκελ επέβλεψε με γερμανική πυγμή και συνέπεια την καταστροφή της χώρας μας από την αρχή των Μνημονίων και ιδιαίτερα μετά το 2015 έχοντας γοητεύσει και καθυποτάξει τον Αλ. Τσίπρα.
Μετά την μεγάλη πυρκαγιά ήρθε να ελέγξει τα αποκαϊδια με σκοπό να επιτύχει την περαιτέρω αξιοποίησή τους και την τελειωτική μας ερήμωση και με το βλέμμα στους υδατάνθρακες που σήμερα όλοι πλέον γνωρίζουν την ύπαρξη και την αξία τους που ανέρχεται σε δεκάδες τρισεκατομμύρια. -
28 ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ ΑΠΟ ΒΙΒΛΙΑ
24.08.2010
Απόσπασμα από το βιβλίο του Μ. Θεοδωράκη Άξιος Εστί (σελ 926-931) με θέμα
Σαν αποτέλεσμα του πανελλαδικού ξεσηκωμού για την υπεράσπιση της Ελληνικότητας και την καταδίκη αυτής της προληπτικής για την συντριπτική πλειοψηφία του ελληνικού λαού ενέργειας, η Κυβέρνηση Καραμανλή υποχρεώθηκε να αποσύρει το βιβλίο της κ. Ρεπούση, το δε εκλογικό σώμα τιμώρησε βαριά την υπεύθυνη Υπουργό - αξιολογότατη κατά τα άλλα - με την άρνησή του να την ψηφίσει και να τη θέσει έτσι εκτός Βουλής...
-
64 ΚΕΙΜΕΝΑ ΑΠΟ ΣΠΙΘΑ
22.06.2013
Θα προχωρήσουμε ούτως ή άλλως - του Μίκη Θεοδωράκη
Η Ενιαία Σπίθα Αττικής χαιρετίζει όποιον και όποια ανεξάρτητο πολίτη μπαίνει στις γραμμές της Κίνησης Ανεξάρτητων Πολιτών Σπίθα σε όλη την Ελλάδα, ακόμα και στο εξωτερικό, με πνεύμα αγωνιστικό, προσφοράς, θυσίας, μελέτης, συναγωνιστικότητας και αδερφοσύνης μεταξύ μας.
-
20 ΜΟΥΣΙΚΑ VIDEOS
03.12.2020
Συνέντευξη του Μ.Θεοδωράκη στην εκπομπή Νυχτερινός Επισκέπτης
Δείτε την συνέντευξη του Μίκη Θεοδωράκη από την εκπομπή "Νυχτερινός επισκέπτης" στον Άρη Σκιαδόπουλο. Το video ειναι απο το αρχείο της ΕΡΤ.
-
18 ΠΟΛΙΤΙΚΑ VIDEOS
16.02.2020
Ο Μίκης Θεοδωράκης στη Νέα Υόρκη το 1970 (ντοκουμέντο)
Το 1970 ο Μίκης Θεοδωράκης βρέθηκε για 2-3 μέρες στη Νέα Υόρκη για να πάρει μέρος στη Σύνοδο Νέων του ΟΗΕ (ως πρόεδρος των Λαμπράκηδων και του Πατριωτικού Μετώπου). Εκεί συνάντησε το δημοσιογράφο του ραδιοφωνικού σταθμού της Βοστώνης WBAI Bob Kuttner, στον οποίο έδωσε μια μισάωρη συνέντευξη.
-
33 ΕΠΙΚΑΙΡΑ ΑΡΘΡΑ
19.06.2013
Ο Μίκης Θεοδωράκης προλογίζει το film «Ανακυκλώνοντας την Μήδεια» του Αστέρη Κούτουλα
Το Αιγαίο είναι μια ιδιαίτερη θάλασσα, γιατί τα κύματά της είναι γρήγορα και πυκνά. Έτσι αν δεν έχεις το κατάλληλο πλεούμενο και την απαιτούμενη πείρα, γρήγορα ανατρέπεσαι και πνίγεσαι.
-
51 ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ
15.04.2013
Μίκη Θεοδωράκη: Requiem
Ακολουθώντας το κατανυκτικό πνεύμα των ημερών του Θείου Πάθους, το Μέγαρο και η Κρατική Ορχήστρα Αθηνών προτείνουν μια μοναδική πασχαλινή συναυλία με το Requiem (Ακολουθία εις κεκοιμημένους) του Μίκη Θεοδωράκη για σολίστ, μικτή και παιδική χορωδία και ορχήστρα. Η εκδήλωση εντάσσεται στο πλαίσιο του αφιερώματος στη συμφωνική μουσική του Θεοδωράκη και θα φιλοξενηθεί τη Μεγάλη Τρίτη 30 Απριλίου (ώρα έναρξης: 20.30) στην Αίθουσα Χρήστος Λαμπράκης.
-
16 Ο ΕΘΝΙΚΟΣ ΜΑΣ ΠΛΟΥΤΟΣ ΚΑΙ Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΟΥ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ
20.07.2017
Το Καστελόριζο είναι ο κύριος στόχος του Ερντογάν: Πολύτιμη για την Ελλάδα η αξία του - του Θεόδωρου Καρυώτη
Προσπαθώ, μάταια, από την δεκαετία του 1980 να ενημερώσω τις ελληνικές κυβερνήσεις και τον ελληνικό λαό για την αξία του Καστελόριζου. Ακόμα και, σήμερα, τα δελτία καιρού στις ελληνικές τηλεοράσεις δεν περιλαμβάνουν το ακριτικό νησί, διότι κείται πολύ ανατολικότερα από τους χάρτες που χρησιμοποιούν. Επίσης, κάποιοι αγνοούν και βασικά στοιχεία της γεωγραφίας αναφέροντας ότι το Καστελόριζο είναι το νοτιότερο μέρος της Ευρώπης.
-
61 ΑΡΘΡΑ ΓΙΑ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
23.08.2019
Νέες «καμπάνες» για το παγκόσμιο κλίμα - του Δημήτρη Κωνσταντακόπουλου
Παρά τις καλοκαιρινές διακοπές, δεν λέει να κοπάσει η καταιγίδα τρομακτικών προειδοποιήσεων των εγκυρότερων επιστημονικών οργανισμών που διαθέτει η ανθρωπότητα, για το τι πρόκειται να συμβεί αν η ανθρωπογενής κλιματική αλλαγή συνεχίζει να δρα.
Μόλις την περασμένη εβδομάδα είχαμε την δημοσιοποίηση της τελευταίας έκθεσης του ΟΗΕ «Κλιματική Αλλαγή και Έδαφος», ενώ περίπου ταυτόχρονα δόθηκε στη δημοσιότητα και άλλη έκθεση του Aqueduct Project του Ινστιτούτου Παγκοσμίων Πόρων για την κλιματική αλλαγή και τα παγκόσμια αποθέματα νερού. Αμφότερες εξαιρετικά ζοφερές στις προβλέψεις τους. -
16 ΑΡΘΡΑ ΤΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΚΑΣΙΜΑΤΗ
05.07.2017
Γνώμη για την άγνωστης σύνθεσης και αγνώστων σκοπών πολυμερή διάσκεψη Γενεύης - του Γεωργίου Κασιμάτη
Αδιαμφισβήτητο και μη διαπραγματεύσιμο δεδομένο είναι η κυριαρχία της Κυπριακής Δημοκρατίας, η οποία αποτελεί πλήρους κυριαρχίας μέλος του ΟΗΕ, του Συμβουλίου της Ευρώπης και της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της οποίας τα κυριαρχικά δικαιώματα είναι εγγυημένα από το Σύνταγμά της, από το διεθνές δίκαιο, από τον Καταστατικό Χάρτη του ΟΗΕ και από τις Συνθήκες της ΕΈ και του Συμβουλίου της Ευρώπης.
-
22 VIDEO ΓΙΑ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟN
20.04.2018
Earth Day 2018 Google Doodle
Το σημερινό ετήσιο Doodle της Ημέρας της Γης δημιουργήθηκε σε συνεργασία με έναν από τους σημαντικότερους υποστηρικτές του πλανήτη: ο Αιθολόγος (ειδικός της συμπεριφοράς των ζώων), ο ερασιτέχνης, ο ακτιβιστής και ο εραστής των ζώων Dr. Jane Goodall, που αφιέρωσε τη ζωή της στη μελέτη και προστασία του περιβάλλοντός μας. Σε αυτήν, η Jane μοιράζεται το προσωπικό της μήνυμα στον κόσμο την Ημέρα της Γης 2018, συμπεριλαμβανομένης της έμπνευσής της και ό, τι μπορούμε όλοι να κάνουμε για να έχουμε θετικό αντίκτυπο στον πλανήτη μας.
-
1 ΑΡΘΡΑ ΤΟΥ GUY WAGNER
25.05.2016
Στον Guy Wagner: Αποχαιρετισμός
Αγαπημένε μου Guy,
Δεν μπορώ να πιστέψω ότι έφυγες για πάντα εσύ που με την αγάπη και την φιλία σου ήσουν το πιο πολύτιμο στήριγμά μου από την στιγμή που σε γνώρισα, εδώ και 43 περίπου χρόνια, μέχρι αυτή τη στιγμή που σε χάνω για πάντα. -
1 ΑΡΘΡΟ ΤΗΣ GAIL HOLST
18.02.2014
Αρχαίες και σύγχρονες ελληνικές τραγωδίες στις όπερες του Μίκη Θεοδωράκη [«Μήδεια», «Ηλέκτρα», «Αντιγόνη»]
Η σχέση των Ελλήνων με την αρχαία τραγωδία είναι ιδιαίτερα συγκινητική αυτή την εποχή που η Ελλάδα φαίνεται να βυθίζεται σε μια άβυσσο φτώχειας, παράνοιας και κοινωνικής αποσύνθεσης. Η παρούσα οικτρή κατάσταση της χώρας προκαλεί συναισθήματα déjà vu στους μεγαλύτερους σε ηλικία Έλληνες, εκείνους που έζησαν όχι μόνον τη δικτατορία των συνταγματαρχών, στα τέλη της δεκαετίας του 1960 και στις αρχές του 1970, αλλά που θυμούνται και την πείνα της Κατοχής και την ωμότητα του Εμφύλιου Πολέμου. Τα διαστήματα σχετικής ειρήνης και δημοκρατίας στην πρόσφατη ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας έχουν βιωθεί στη σκιά των προηγούμενων πολύ τραγικών γεγονότων, τα οποία διαμόρφωσαν τη συνείδηση των Ελλήνων πολιτών.
-
52 ΑΡΘΡΑ ΑΛΛΩΝ
03.06.2018
Το τίμημα της εξάρτησης - του Δημήτρη Κωνσταντακόπουλου
‘Όλα θα τα δούμε σε αυτόν τον τόπο, καθώς η Ελλάδα, σε κώμα ευρισκόμενη, αιωρείται διαρκώς ανάμεσα στο τραγικό και το γελοίο.
Προ ολίγου χρόνου ο Πρωθυπουργός, που φαίνεται ότι τα χρειάστηκε μην του σκαρώσουνε καναν ελληνοτουρκικό πόλεμο στα καλά καθούμενα, δεν πήρε τηλέφωνο τους φίλους του, τον Αμερικανό Πρέσβη στην Αθήνα ή τον κ. Νετανιάχου στο Ισραήλ. Τον Πρόεδρο Πούτιν της Ρωσίας αναζήτησε, καθώς, κατά τα φαινόμενα, κάτι δεν πάει καλά, ως μη όφειλε σε τέτοια κρίσιμη εποχή, στην επαφή του με τον ίδιο τον Ερντογάν.