Η μεγάλη φωτιά*
Στα 2007 άναψε η φλόγα που θα έφτανε στη σημερινή πυρκαγιά που καίει την Ελλάδα και το Λαό μας. Ξεκίνησε με ένα βιβλίο Ιστορίας για τη ΣΤ΄ Δημοτικού, για να εξελιχθεί σε ένα τσουνάμι αμφισβήτησης της εθνικής μας συνείδησης, της ιστορίας του πολιτισμού και της ελληνικότητας με ό,τι μπορεί να σημαίνει αυτή η λέξη. Στην ουσία, όπως αποδείχθηκε, ότι το βιβλίο αυτό υπήρξε η κορυφή του κρυμμένου παγόβουνου, που μας αποκαλύφθηκε ξαφνικά σε όλη του την ανατριχιαστική μεγαλοπρέπεια. Όπως είδαμε πιο πριν στην πραγματικότητα η διεθνής οικονομική κρίση αποβλέπει σε μια εκ βάθρων αναδιάταξη των κοινωνιών με τη συστηματική υποβάθμιση και ουσιαστική εξουδετέρωση των εργαζομένων μέσα στις χώρες του προηγμένου καπιταλισμού (ΗΠΑ-Ευρώπη) με όπλα αφενός την εξαθλίωση των μαζών και αφετέρου την αποκοπή τους από κάθε είδους παραδοσιακά στηρίγματα: εθνικά, ταξικά, ιστορικά, πολιτισμικά στοχεύοντας στην ουσιαστική κατάργηση των συνόρων και της συλλογικότητας, ώστε το Διεθνές Διευθυντήριο, δηλαδή ουσιαστικά το Διεθνές Υπερέθνος -Υπερκράτος να μπορεί να επιβάλει την πολιτική της λεγόμενης Παγκοσμιοποίησης, δηλαδή τη Λογική και το περιεχόμενο μιας Νέας Τάξης, μιας νέας Οικουμενικής Δικτατορίας με θρησκεία το Χρήμα και με ηγέτες τους κρυμμένους ολιγάρχες πίσω από τερατώδεις στρατιωτικο- οικονομικές δυνάμεις κρούσης.
Μπροστά στην απειλητική άνοδο της κομουνιστικής Κίνας και τη θετική πορεία της μετακομουνιστικής Ρωσίας οι αμετανόητοι τίγρεις και πάνθηρες της θρησκείας του καπιταλισμού διαπίστωσαν ότι το δόγμα Μπους που απέβλεπε στην εξολόθρευση των Κακών, τελικά απέτυχε. Ας μην ξεχνάμε, ότι στον κατάλογο αυτόν μετά το Αφγανιστάν και το Ιράκ, είχαν σειρά το Ιράν, η Βόρειος Κορέα, η Ρωσία, η Συρία και η Κίνα…
Από το δόγμα Μπους απομένει προς το παρόν εν ενεργεία ο στόχος κατά του Ιράν. Τον οποίο ως φαίνεται, έχει αναλάβει να πραγματοποιήσει σε πρώτη φάση το Ισραήλ. Που όμως μετά τη σφαγή των Τούρκων ειρηνιστών στα διεθνή ύδατα, έχει περιέλθει σε πλήρη απομόνωση από όλους πλην των ΗΠΑ και της … Ελλάδας! Όπου ο ιέραξ Ντετανιάχου, από τους κύριους ενόχους της σφαγής των αμάχων στη Γάζα και του σημερινού απάνθρωπου αποκλεισμού εκατοντάδων χιλιάδων αθώων, έγινε δεκτός και μάλιστα με μεγάλη εγκαρδιότητα και γενναιοδωρία από τον Έλληνα πρωθυπουργό, ο οποίος μαζί με τον Υπουργό Εθνικής Άμυνας αποφάσισε να διατεθεί ο εθνικός μας εναέριος χώρος για να πραγματοποιήσει η αεροπορία του Ισραήλ τα αναγκαία δοκιμαστικά γυμνάσια προκειμένου να πλήξει το Ιράν!
Εν πάση περιπτώσει και εάν ακόμα οι παραπάνω απόψεις θεωρηθούν υπερβολικές, και για να επιστρέψουμε στη χώρα μας, θα πρέπει να εξηγήσουμε το πώς και το γιατί φτάσαμε στη σημερινή κρίση, ποιες δυνάμεις βρίσκονται πίσω από το ΔΝΤ και τις Ευρωπαϊκές Τράπεζες, πού αποβλέπουν τα βίαια οικονομικά μέτρα που έως τώρα πλήττουν μόνο τους εργαζόμενους, νεκρώνουν την αγορά, σταματούν τις επενδύσεις, μηδενίζουν την ανάπτυξη της χώρας και γιατί παράλληλα η ομάδα των επιστημόνων που εδώ και πολλά χρόνια έχουν διακηρύξει με πληθώρα βιβλίων, δημοσιεύσεων και δηλώσεων ότι τάσσονται υπέρ μιας εκ βάθρων αναθεώρησης των δοξασιών με τις οποίες γαλουχήθηκαν οι Έλληνες εδώ και αιώνες έως σήμερα και αφορούν στην Ελλάδα, την Ελληνικότητα, το Ελληνικό Έθνος, την Ελληνική Ιστορία και τον Ελληνικό Πολιτισμό και έχουν θέσεις θεσμικές και μάλιστα στον τόσο ευπαθή χώρο του Υπουργείου Παιδείας.
Δεν είναι αυτό τάχα μια μορφή συνειδητή προσπάθεια για την αποκοπή του «ριζικού μας συστήματος» όπως προανέφερα και τη μεταβολή του Λαού μας σε υλικά υλοτομίας; Και είναι συμπτωματικό τάχα το γεγονός ότι η νέα κυβέρνηση διέγραψε τις λέξεις «Εθνικό», «Μακεδονία» και «Αιγαίο» από τις ονομασίες των νέων Υπουργείων της;
Πριν λίγο καιρό κυκλοφόρησε στη Θεσσαλονίκη ένα βιβλίο που χαρακτηρίζει ανάμεσα σε άλλους τον Οδυσσέα Ελύτη, τον Γιάννη Ρίτσο, τον Σβορώνο αλλά και τον Μίκη Θεοδωράκη ως νεκρόφιλους… Έγινε μάλιστα η πανηγυρική παρουσίασή του με τη συμμετοχή στο πάνελ πολλών παραγόντων της πνευματικής ζωής της συμπρωτεύουσας σύμφωνα με το σχετικό ρεπορτάζ.
Ποιοι να είναι οι άνθρωποι αυτοί στ’ αλήθεια και ποιος ο συγγραφέας και πώς έφτασαν στο σημείο να σκέφτονται τόσο απαξιωτικά για δυο σύγχρονους Έλληνες ποιητές, που αποδεδειγμένα εκτιμά και αγαπά μια μεγάλη μερίδα του λαού μας και που το έργο τους συνδέεται τόσο στενά με την ουσία και την εικόνα της σύγχρονης Ελλάδας;
Σκέφτομαι ότι για να φτάσουμε σ’ ένα τόσο ακραίο σημείο, αυτό σημαίνει ότι η αμφισβήτηση για ό,τι θεωρούσαμε πως εκφράζει την ιδιαιτερότητά μας ιδιαίτερα μέσα στον ευαίσθητο χώρο της πνευματικής και καλλιτεχνικής μας δημιουργίας, έχει ξεπεράσει κάθε όριο. Ποιο είναι αλήθεια, το κοινό γνώρισμα του Ελύτη και του Ρίτσου; Ασφαλώς είναι η ελληνική γλώσσα, το ελληνικό ήθος, η παρουσία του ελληνικού χώρου και χρόνου στο έργο τους σε συνδυασμό με τη γνώση και την αγάπη στην ιστορική παράδοση και τις πολιτιστικές αξίες του ελληνικού λαού. Αν τα χαρακτηρίσουμε όλα αυτά με μια λέξη, τότε η λέξη αυτή είναι: Ελληνικότητα.
Στην ίδια γραμμή της σύγκρουσης με την ελληνικότητα έχει σχηματισθεί από καιρό ένα άτυπο μέτωπο που κατάφερε να κυριαρχήσει σε ορισμένους ευαίσθητους τομείς όπως είναι η Παιδεία, ο Πολιτισμός και τα Μέσα ενημέρωσης και που ένα από τα προβεβλημένα του σημεία είναι και το βιβλίο της ΣΤ΄ Δημοτικού, που αποκαλύπτει την πρόθεση των κύκλων αυτών να χειραγωγήσουν τις νεότερες γενιές ξεκινώντας ακόμα και από το δημοτικό σχολείο!
Τι είναι στ’ αλήθεια, αυτό που προβάλλουν απέναντι στην ελληνικότητα και τι σημαίνει εκσυγχρονισμός; Για να απαντήσουμε σ’ αυτό το ερώτημα, θα πρέπει να εξετάσουμε τι είναι η ελληνικότητα, ποιο είναι το περιεχόμενό της, πώς εκφράστηκε και ποια η σημασία της σήμερα.
Σε αντίθεση με την εθνικότητα, που στο σύγχρονο κόσμο συνδέεται άρρηκτα με το κράτος, όπου η υπήκοοι μπορεί και να μην συνδέονται μεταξύ τους με κάποιο αποκλειστικό γνώρισμα, αντίθετα η ελληνικότητα ενώνει τα μέλη της με ορισμένα κοινά χαρακτηριστικά, τα οποία παραμένουν αναλλοίωτα μέσα στο χρόνο. Αυτό φυσικά δεν είναι αποκλειστικά γνώρισμα των Ελλήνων αλλά όλων των λαών.
Στη δική μας περίπτωση το κυρίαρχο γνώρισμα είναι η ελληνική γλώσσα, που έδειξε μια πρωτοφανή αντοχή στο χρόνο και χρησίμευσε σε όσους την μιλούσαν σαν ένας συνδετικός ιστός που βοήθησε στη διαιώνιση διαφόρων μορφών κοινωνικής ζωής, κοινής θρησκευτικής πίστης όπως η ορθοδοξία, κοινής πολιτιστικής παράδοσης, καλλιτεχνικής δημιουργίας και έκφρασης και κατά συνέπεια κοινής συλλογικής συνείδησης, έστω και αν κάποτε κάτω από ορισμένες συνθήκες αυτό ήταν δύσκολο να εκδηλωθεί και να μορφοποιηθεί.
Έχοντας ως πρότυπο τα ευρωπαϊκά δεδομένα από το Μεσαίωνα έως τους νεότερους χρόνους, δε διακρίνουμε το πολιτισμικό χάος που χωρίζει τον ελληνικό από τον ευρωπαϊκό κόσμο. Γιατί εκεί είχαμε δεσποτικές, φεουδαλικές εξουσίες, όπου οι μεγάλες ανθρώπινες μάζες ήταν δουλοπάροικοι χωρίς ελευθερία και δίχως δική τους ταυτότητα και επομένως δυνατότητα έκφρασης σε όλους τους τομείς και φυσικά στον πολιτισμό.
Πράγματι η ιστορία μάς διδάσκει ότι τόσο στο δουλοκτητικό σύστημα οι δούλοι όσο και στο φεουδαρχικό οι δουλοπάροικοι δε δημιούργησαν δική τους τέχνη. Μέσα σ’ αυτά τα κοινωνικά συστήματα η Τέχνη υπήρξε προνόμιο των κυρίαρχων τάξεων.
Τότε πώς εξηγείται το φαινόμενο της ελληνικής δημοτικής ποίησης και του δημοτικού τραγουδιού; Και μόνο αυτό αποδεικνύει ότι οι Έλληνες δεν είχαν μεταβληθεί ούτε σε δούλους ούτε σε δουλοπάροικους, αφού είχαν τη δυνατότητα να δημιουργούν έργα τέχνης.
Η ποιότητα της Ποίησης όσο και της Μουσικής σε ένα είδος Τέχνης, της δημοτικής, αποδεικνύει ότι το καλλιτεχνικό επίπεδο τόσο των ανώνυμων δημιουργών όσο και εκείνων που ήσαν οι αποδέκτες αυτών των έργων δεν υπολείπεται από εκείνο που χαρακτηρίζει τα μέλη μιας ελεύθερης κοινωνίας που έχει την ευχέρεια να καλλιεργεί τον ποιητικό λόγο, καθώς και τα στοιχεία της μουσικής παράδοσης.
Στην περίπτωση των δημοτικών μας τραγουδιών η γλώσσα είναι η ελληνική, η δε μουσική έχει τις ρίζες της στους βυζαντινούς χρόνους και ίσως και πιο μακριά. Πράγματι η συνάφεια μεταξύ της βυζαντινής μουσικής και της δημοτικής είναι ολοφάνερη. Άλλωστε και οι δυο βασίζονται στις ίδιες μουσικές κλίμακες. Και όταν μιλάμε για κλίμακα στη μουσική εννοούμε ένα είδος ηχητικού σκελετού, που όπως ο ανθρώπινος, διαμορφώνει σε μεγάλο βαθμό την εξωτερική μορφή του σώματος. Γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο παρατηρούνται όλα αυτά τα κοινά χαρακτηριστικά που συναντώνται και στη σύγχρονη περίοδο λόγω ακριβώς της ύπαρξης συγγενικών μουσικών κλιμάκων και φέρνουν τόσο κοντά τη σύγχρονη λαϊκή μας μουσική τόσο στα δημοτικά όσο και στα βυζαντινά ακούσματα.
Από πού όμως προήλθαν οι βυζαντινές μουσικές κλίμακες; Και αν όντως αποτελούν συνέχεια των αρχαίων ελληνικών, τότε ποια θα πρέπει να υπήρξε η σχέση ανάμεσα στην αρχαία ελληνική και τη βυζαντινή μουσική; Ώστε βλέπουμε να υπάρχει πέραν της ελληνικής γλώσσας και μία άλλη σταθερά, αυτή της μουσικής από την αρχαιότητα έως σήμερα με σταθμούς το Βυζάντιο και τη δημοτική μουσική των χρόνων της Οθωμανοκρατίας έως της παρυφές του 20ού αιώνα.
Δε θα έπρεπε λοιπόν να προβληματίσει τους Έλληνες επιστήμονες ιστορικούς το φαινόμενο του δημοτικού μας τραγουδιού;
Εμείς σημειώσαμε ορισμένα βασικά στοιχεία που θα πρέπει να μελετηθούν και που μπορεί να συνοψιστούν στα ακόλουθα ερωτήματα:
1. Είναι Έλληνες αυτοί που δημιούργησαν συλλογικά τα δημοτικά μας τραγούδια (Λόγος, Μέλος, Χορός);
2. Η δημιουργία αληθινών έργων τέχνης είναι δείγμα ελευθερίας;
3. Σε ποιες συνθήκες, κοινωνικό περιβάλλον, οικονομικές και διοικητικές σχέσεις ζούσαν, ώστε να μπορούν να έχουν την απαιτούμενη πνευματική καλλιέργεια για τη δημιουργία και αποδοχή έργων τόσο υψηλού επιπέδου;
4. Με ποιους τρόπους τόσο η γλώσσα όσο και η μουσική παράδοση παρέμειναν ζωντανές και σε συνεχή εξέλιξη;
5. Η ορθοδοξία και κυρίως ο κλήρος σε επίπεδο κοινοτήτων έπαιξε ρόλο στη διατήρηση και εξέλιξη αυτού του πολιτισμού; Ποια η σημασία του ελληνικού λόγου των Ευαγγελίων και γενικά των βυζαντινών θρησκευτικών κειμένων και του βυζαντινού εκκλησιαστικού Μέλους;
Θα μου πείτε ίσως, ποια η σημασία να ψάχνουμε τα στοιχεία της ελληνικότητας σε τόσο μακρινούς χρόνους. Μήπως η προσπάθειά μας αυτή είναι η αιτία να μας χαρακτηρίσουν ως νεκρόφιλους οι μεν, συντηρητικούς και παρωχημένους οι δε και αριστεροδεξιούς εθνικιστές κάποιοι άλλοι. Αυτό όμως θα μπορούσε να έχει κάποια βάση εάν όλα όσα ψάχνουμε είναι πράγματα νεκρά. Για μας όμως η σύνδεση της Ελλάδας με στοιχεία και έννοιες όπως η Ελευθερία στη ζωή και στη σκέψη, που αποτελεί μοναδικό φαινόμενο μέσα στην ανθρώπινη ιστορία, καθώς και τα φαινόμενα της διαιώνισης δύο βασικών ανθρώπινων χαρακτηριστικών, της γλώσσας και της μουσικής έκφρασης με τη σφραγίδα της ελληνικότητας, αποτελούν μια όχι μόνο ζωντανή αλλά και πολύτιμη ιδιαίτερα για το σήμερα και για την εποχή μας πραγματικότητα για όλους εμάς που μας συνενώνουν αυτά τα κοινά χαρακτηριστικά και μας διαμορφώνουν την ιδιαίτερη εθνική συνείδηση και ταυτότητα.
Γιατί σήμερα περισσότερο από κάθε άλλη φορά έχουμε ανάγκη από κοινωνική και εθνική συνοχή για να αντέξουμε τις προκλήσεις των καιρών. Και δεν είναι τυχαίο ότι ο νέος κίνδυνος που μας απειλεί, αποβλέπει στη διάλυση ακριβώς αυτής της συνοχής και της ενότητας, ώστε από μια ενιαία και συμπαγή μάζα να μας θρυμματίσει σε πολλές ξένες μεταξύ τους ομάδες χωρίς έρμα και χωρίς αντίσταση, που έτσι να μεταβληθούν σε απλούς πελάτες, όπως το θέλει η λογική και το επιτάσσουν τα συμφέροντα της όλο και πιο πολύ ενιαιοποιημένης Διεθνούς Αγοράς. Μέσα στην οποία όλα τα αγαθά -ακόμα και τα πνευματικά- πρέπει να μεταβληθούν σε εμπόρευμα. Και οτιδήποτε μπορεί να εναντιωθεί σ’ αυτό το ολιγαρχο-οικονομικό τσουνάμι, θα πρέπει να σβήσει, να εκλείψει, να εξοντωθεί. Αρχίζοντας από την ιστορική μνήμη και όλα τα υπόλοιπα εθνικά χαρακτηριστικά, τη Γλώσσα, την Τέχνη, το Ήθος, τη Σκέψη, τον Πολιτισμό. Και φυσικά όλα τα συνεκτικά στοιχεία όπως λ.χ. η Ιστορία μας, που μας βοηθά να ανυψωθούμε σε υπολογίσιμη εθνική οντότητα και παρουσία.
Οι Πυθαγόρειοι επέλεξαν την Αρμονία και τη Μουσική ως θεμέλιο των ανθρωπίνων σχέσεων και θεωρούσαν τον ήχο με τον άυλο χαρακτήρα του ως ένα από τα πιο ιδανικά μέσα για την επανασύνδεση των μύχιων δυνάμεων της ανθρώπινης ψυχικής πνευματικότητας με τα συμπαντικά Αρχέτυπα της δημιουργίας. Κατ’ αυτούς η Αρμονία εκφράζει ένα συμπαντικό και προαιώνιο μαθηματικό σύστημα που αφορά στο Άπειρο με ιδεατές αριθμητικές σχέσεις και υπολογισμούς. Έτσι τεκμηρίωσαν μια γενική θεωρία, κατά την οποία τα μουσικά διαστήματα εκφράζονται μέσα από σχέσεις ζυγών θετικών ακέραιων αριθμών. Παίρνοντας μια χορδή τεντωμένη ανάμεσα σε δυο σταθερά σημεία, άρχισαν να την διαιρούν σε δύο, τρία, τέσσερα ίσα σημεία και έτσι ανακάλυψαν ότι σε κάθε διαίρεση προέκυπταν τα σύμφωνα ή καθαρά διαστήματα της μουσικής κλίμακας της 8ης, της 4ης και της 5ης που παραμένουν σε ισχύ μέχρι σήμερα.
Από την έρευνα αυτή προέκυψαν οι μουσικές κλίμακες των αρχαίων που ονομάστηκαν τρόποι και που πάνω τους βασίστηκε η μουσική της αρχαιότητας. Από κει πέρασαν ατόφιοι στο Βυζάντιο και ονομάστηκαν Ήχοι, επάνω στους οποίους στηρίχτηκε η βυζαντινή μουσική και τα ακριτικά-δημοτικά τραγούδια ντυμένα κι αυτά με την ελληνική γλώσσα. Επάνω στους αρχαίους ελληνικούς τρόπους χτίστηκε επίσης και η μουσική της μεσαιωνικής Ευρώπης μεταφράζοντας το «Τρόπος» σε Modal, έως ότου γύρω στα 1500 και λόγω της κυριαρχίας της ενόργανης μουσικής (ενώ η βυζαντινή και η δημοτική, όπως η αρχαία ελληνική, βασίζονταν πάντα στην ανθρώπινη φωνή) οι δυτικοί από το Modal πέρασαν στο Tonal, δηλαδή από το Τροπικό στο Τονικό σύστημα. Στη νεότερη Ελλάδα και ενώ στην ύπαιθρο κυριαρχούσε η δημοτική μουσική, παρουσιάζονται στις αρχές του περασμένου αιώνα οι πρώτοι λαϊκοί συνθέτες επηρεασμένοι από την τουρκική κυρίως μουσική, της οποίας οι μουσικές κλίμακες δεν ήσαν παρά μίμηση των βυζαντινών Ήχων. Έτσι το Βυζάντιο φτάνει μέσω μιας ξένης μουσικής στη χώρα μας με τα ρεμπέτικα τραγούδια των οποίων οι κλίμακες ονομάζονται τώρα μουσικοί Δρόμοι. Η συνέχεια του ελληνικού λαϊκού τραγουδιού είναι γνωστή. Δεν είναι όμως γνωστή η υπόγεια σύνδεσή του με τους βυζαντινούς Ήχους κι από κει με τους αρχαίους ελληνικούς τρόπους.
Από όσα τόσο εκτενώς εξέθεσα, φαίνεται νομίζω καθαρά ότι η αγωγή, η μόρφωση και η θεωρητική μου θωράκιση -ακόμα και στο χώρο της Μουσικής- αναπτύχθηκε με άξονα την ελληνικότητα. Και νομίζω ότι αυτή η επιλογή έγινε φυσιολογικά, παρ’ ότι οι συνθήκες μέσα στις οποίες ζούσαμε κάθε άλλο παρά ευνοϊκές ήταν. Θα έλεγα ακόμη ότι η ξένη κατοχή και η στέρηση της ελευθερίας μπορεί να ήταν τα επί πλέον κίνητρα για την ανάπτυξη της απαραίτητης πνευματικής αντίστασης με την προβολή της ανωτερότητας της εθνικής μας κληρονομιάς σε ό,τι αφορά κυρίως στην ταύτιση της ελληνικότητας με την ελευθερία στη σκέψη και στη ζωή από τον Πυθαγόρα και τον Λεωνίδα έως τον Κολοκοτρώνη και τον Διονύσιο Σολωμό. Αυτή η πεποίθηση της εθνικής μας συνέχειας υπήρξε σε εκείνες τις κρίσιμες και σκοτεινές εποχές το κυριότερο όπλο του υπόδουλου λαού μας για να αντλήσει την αναγκαία εσωτερική πνευματική και ηθική δύναμη, ώστε να μην υποκύψει μπροστά στην απειλή του εθνικού του αφανισμού και να βγει ακέραιος και δυνατός μέσα από την δοκιμασία.
Η εντεινόμενη και επεκτεινόμενη κυριαρχία της ιδεολογίας της «ψωροκώσταινας», που καλλιεργείται συστηματικά τόσο από τους οπαδούς του ιστορικώς ορθού όσο και από τους ομοούσιούς τους διευθυντικούς κύκλους του πολιτιστικού γίγνεσθαι, επηρεάζει αρνητικά τους Έλληνες πνευματικούς δημιουργούς και καλλιτέχνες που αισθάνονται όλο και πιο πολύ ξένοι στον τόπο τους.
Αυτός είναι και ο λόγος που οι γνωστές- άγνωστες πονηρές δυνάμεις που βασίζονται στην αμάθεια και την αφέλειά μας, κατάφεραν να επιβάλουν στην κοινή γνώμη και στην Πολιτεία τις απόψεις εκείνες που εξυπηρετούν τα συμφέροντά τους και που στηρίζονται στη συστηματική καλλιέργεια του συνδρόμου της κατωτερότητας του σύγχρονου Έλληνα απέναντι στην ανωτερότητα των ξένων που εκπροσωπούν ποικιλοτρόπως. Όπως λένε, και με το μαστίγιο και με το καρότο. Σήμερα είναι φανερό ότι τα καρότα είναι τόσο άφθονα, ώστε η γενίκευση της χορτοφαγίας τείνει να μας μεταβάλει σε μηρυκαστικά. Εάν υπάρχουν ακόμα πολίτες που έχουν συνειδητοποιήσει τον κίνδυνο αλλά και την ντροπή από την ολοκληρωτική μετατροπή των Ελλήνων σε ζώα ελεύθερης βοσκής, ας αντιδράσουν όσο είναι καιρός.
Έχω πει και άλλοτε ότι οι δυτικοευρωπαίοι μας μεταχειρίστηκαν σύμφωνα με τα συμφέροντά τους. Έτσι άλλοτε μας βοήθησαν και άλλοτε μας χτύπησαν. Αν το δει κανείς από τη σκοπιά τους, είχαν δίκιο, γιατί πάνω απ’ όλα έβαζαν τη χώρα τους και μετά τους άλλους. Εκείνο που δεν καταλαβαίνω είναι η στάση ορισμένων δικών μας, που δένονται με τον ένα ή τον άλλο είτε αυτοί είναι πολιτικοί είτε διανοούμενοι. Ότι θα πρέπει να εκτιμάμε τα θετικά που έχουν οι ξένοι, είναι αυτονόητο. Και όχι μόνο να τα εκτιμάμε αλλά κι ακόμα να τα θαυμάζουμε (όσα και όποια είναι άξια σεβασμού) και να προσπαθούμε να επωφεληθούμε απ’ αυτά. Δίχως όμως να γινόμαστε δορυφόροι του ενός ή του άλλου ειδικά σε θέματα εθνικής πολιτικής είτε σε ζητήματα ιδεών, διανόησης και Τέχνης.
Για να μπορέσουμε όμως να το κάνουμε αυτό, πρέπει να διαθέτουμε το δικό μας εθνικό έρεισμα, εκτόπισμα και βάρος, που να μας κρατά σταθερά, ώστε να μη γινόμαστε στο πρώτο αεράκι που θα φυσήξει άβουλοι και απρόσωποι χαρταετοί στα χέρια των ξένων. Δε βαρεθήκαμε πια να ακολουθούμε τυφλά πότε τον ένα και πότε τον άλλο και στο τέλος να εισπράττουμε και καρπαζιές; Είτε να αναμασάμε τις ιδέες του ενός, τις απόψεις του άλλου και τα θέσφατα ενός τρίτου βασικά ευρωπαίου και μάλιστα για θέματα που μας αφορούν; Όπως είναι η εθνική μας καταγωγή και η πολιτιστική μας ταυτότητα. Ή το δικαίωμα να πιστεύουμε ότι η Ελλάδα υπάρχει πριν την Επανάσταση. Κι ότι τέλος, υπάρχουν τεκμήρια που δε δέχονται καμία αμφισβήτηση, όπως η συνέχεια του Ελληνισμού μέσω της Ελληνικής γλώσσας, που φυσικά όσοι την μιλούσαν δεν μπορεί παρά να ήταν Έλληνες, έστω και κατά την παιδείαν, όπως πίστευε ο Ισοκράτης.
Ας πω έστω ότι αυτός υπήρξε ο μεγάλος νεοελληνικός μας μύθος (όπως οι Μύθοι οι πλαστουργοί που προανέφερα), στον οποίο οφείλεται ό,τι καλό έγινε έως σήμερα στην πατρίδα μας.
Εάν όπως ισχυρίζονται δεν υπήρχε Ελλάδα πριν το ΄21, τότε ποιοι έκαναν την επανάσταση; Τι ήταν ο Ρήγας Φεραίος, ο Κοραής, ο Διονύσιος Σολωμός και τόσοι άλλοι; Ποια γλώσσα μιλούσαν και τι πίστευαν οι ίδιοι για τη συνέχιση της Ελληνικότητας και του Ελληνικού Έθνους;
Σ’ αυτούς τους άξονες πιστεύω ότι θα πρέπει να εστιασθεί η εκπαιδευτική μας προσπάθεια, προκειμένου οι νέες γενιές να αποκτήσουν τα ηθικά κυρίως ερείσματα που θα τους κάνουν μεθαύριο ολοκληρωμένους πολίτες, έτοιμους να αντιμετωπίσουν τη θύελλα της παγκοσμιοποίησης από θέση ισχύος που μπορεί να τους χαρίσει μόνο η αίσθηση ότι ανήκουν στο δικό τους κορμό, με τις δικές του ρίζες και ιδιαιτερότητες. Με τη δική τους ταυτότητα του ολοκληρωμένου Έλληνα, που είναι έτοιμος να αντιμετωπίσει ισότιμα τους άλλους σε μια διεθνή συγκυρία που απειλεί να ισοπεδώσει τα πάντα ξεκινώντας από τις πολιτισμικές και εθνικές ιδιαιτερότητες, ώστε όλοι και όλα να μεταβληθούν σε μια άμορφη και άβουλη μάζα στη διάθεση των ισχυρών της γης.
*
Η μεγάλη φωτιά: βασισμένο σε επιστολές του, των ετών 2009 και 2010.
Περιέχεται στο βιβλίο ΑΞΙΟΣ ΕΣΤΙ - ΜΙΚΗΣ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗΣ 85 ΧΡΟΝΙΑ
Από τον μεσοπόλεμο στη χρεωκοπία
Γεώργιος Π. Μαλούχος
ΔΕΙΤΕ/ΑΚΟΥΣΤΕ/ΔΙΑΒΑΣΤΕ
-
17.04.2021
Διαδικτυακή συναυλία με το ''Τρίο'' του Μίκη Θεοδωράκη (19.4.2021, ώρα 20:00)
Το "Τρίο" του Μίκη Θεοδωράκη θα μεταδοθεί διαδικτυακά την Δευτέρα 19 Απριλίου και ώρα 20.00' και θα παραμείνει για ένα μήνα στο κανάλι GNO TV.
Η μετάδοση για τους ενδιαφερομένους είναι δωρεάν (χωρίς εισιτήριο), χρειάζεται απλώς η εγγραφή στο κανάλι. -
30.03.2021
«Μίκης Θεοδωράκης – ''Ποιος τη ζωή μου…''» – Η παράσταση στη Μακρόνησο
Μουσική παράσταση – «ταξίδι» στη ζωή και το έργο του Μίκη Θεοδωράκη και σε σημαντικά ιστορικά γεγονότα, από τη Μικρά Ασία του 1922 μέχρι τις μέρες μας, μέσα από περιστατικά της πατρικής οικογένειας, της πορείας ζωής και της δημιουργίας του μεγάλου μας συνθέτη. Σταθμοί η Μικρασιατική Καταστροφή, η δικτατορία του Μεταξά, η Κατοχή, τα Δεκεμβριανά, ο εμφύλιος, οι εξορίες, η «άνοιξη της δεκαετίας του 60», η δικτατορία, η μεταπολίτευση. -
25.03.2021
«Της Δικαιοσύνης Ήλιε Νοητέ»: Η Χορωδία του Κόκκινου Στρατού τραγουδά για την Ελληνική Επανάσταση
Αύριο η Ελλάδα και ο απανταχού Ελληνισμός θα γιορτάσει την 25η Μαρτίου, τη μεγαλύτερη επέτειο στην εθνική του ιστορία και ένα από τα κορυφαία διεθνή και επαναστατικά γεγονότα, τον Αγώνα για Ανεξαρτησία που ξεκίνησε το 1821.
Αύριο η Ελλάδα και ο απανταχού Ελληνισμός θα γιορτάσει την 25η Μαρτίου, τη μεγαλύτερη επέτειο στην εθνική του ιστορία και ένα από τα κορυφαία διεθνή και επαναστατικά γεγονότα, τον Αγώνα για Ανεξαρτησία που ξεκίνησε το 1821. -
09.07.2013
Τo Ελληνικό έθνος και το χρέος μας απέναντι στους αγωνιστές του ’21
Όταν οι λιγοστοί γενναίοι έπαιρναν τα όπλα και κήρυτταν την Επανάσταση της 25ης Μαρτίου του 1821, ασφαλώς δεν υποψιάζονταν τα ιστορικά βάρη που έμελλαν να σηκώσουν στους αδύναμους ώμους τους πέραν των κινδύνων της ένοπλης σύγκρουσης με την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Τα βάρη αυτά οφείλονταν στην ένδοξη καταγωγή τους με τη βαρειά κληρονομιά
-
11.06.2015
Ποια είναι η αληθινή πραγματικότητα - του Μίκη Θεοδωράκη
Αν και μου είναι πολύ δύσκολο, αναγκάζομαι να παρέμβω, γιατί διαπιστώνω ότι δεν ακούστηκε από καμιά πλευρά κάτι πολύ σοβαρό (σε σχέση με την απόρριψη της πρότασης Τσίπρα και της ανταπάντησης των Ευρωπαίων με ένα κείμενο με νέα μέτρα, προσβλητικό και γι’ αυτό απαράδεκτο): Εννοώ το ιδεολογικό στοιχείο που κατά τη γνώμη μου είναι κυρίαρχο στη στάση των Ευρωπαίων απέναντι στη σημερινή Κυβέρνηση, που διαλαλεί με υπερηφάνεια ότι είναι Αριστερή.
-
07.02.1987
Αντιμανιφέστο - Για τις ανθρωπομονάδες
Στα πλαίσια της πολιτικής ζύμωσης των μελών μας αλλά και των απλών αναγνωστών, παραθέτουμε αυτούσια την ομιλία του Μίκη Θεοδωράκη που εκφωνήθηκε στο Διεθνές Συνέδριο «Ελεύθερων καλλιτεχνών», στη Δυτική Γερμανία, το 1987, όπου ο Θεοδωράκης ήταν εισηγητής, και δημοσιεύθηκε ολόκληρη στην εφημερίδα Frankfurter Allgemeine.
-
130 ΠΟΙΗΜΑΤΑ
12.02.2014
Ποιήματα μ’ επιλεγόμενα του Φ. Γενάρη
ΝΤΙΝΟΣ ΜΑΗΣ (*)
Σ Ι Α Ο
ΠΟΙΗΜΑΤΑ
Μ’ ΕΠΙΛΕΓΟΜΕΝΑ ΤΟΥ
Φ. Γ Ε Ν Α Ρ Η -
79 ΑΡΘΡΑ
16.04.1987
Αντιμανιφέστο
Το επίκαιρο αυτό κείμενο πρέπει να γίνει ένα μεγάλο όπλο στα χέρια των εργαζομένων, οι οποίοι αντιστέκονται στην σημερινή νεοφιλελεύθερη εργασιακή λαίλαπα της τροικανικής κυβέρνησης και διεκδικούν δικαίως ένα καλύτερο μέλλον και ένα καλύτερο επίπεδο διαβίωσης, το οποίο αυτονόητα τους ανήκει.
-
38 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ
12.04.2011
Συνέντευξη Μίκη Θεοδωράκη στην Μαρία Λυσάνδρου
Αποτελεί κάτι το εντελώς διαφορετικό, γιατί ο ρόλος ο δικός μου και των συνεργατών μου περιορίζεται σε μια ΠΡΟΤΑΣΗ για ένα σύστημα διακυβέρνησης που το Πρόγραμμά της και οι μέθοδοι που θα επιλέξει για να φτάσει στην Κυβερνητική Εξουσία θα διαμορφωθούν από τη βάση του λαού.
-
149 ΜΟΥΣΙΚΕΣ ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ & KEIMENA
03.02.2014
Τρίτη Συμφωνία
Η Τρίτη Συμφωνία είναι ένα από τα σπουδαιότερα συμφωνικά έργα του Μίκη Θεοδωράκη..
-
19 ΟΜΙΛΙΕΣ
07.10.2006
Ομιλία στη Ζάτουνα Αρκαδίας, Οκτώβρης 2006
Τύχη αγαθή μου δίνεται η ευκαιρία να εκφωνήσω εγκώμιο για δυο αγίους της νεοελληνικής μας ιστορίας, εδώ στον ίδιο χώρο, στον Ναό της Παναγίας, όπου πριν 38 χρόνια μαθήτευα την Βυζαντινή μουσική με Δάσκαλο τον Ιερομόναχο Πατέρα Θεοδόση περιστοιχιζόμενος από χορό ψαλτών χωροφυλάκων σε κείνους τους χλωμούς καιρούς της εθνικής μας ντροπής.
-
153 ΑΠΟΚΟΜΜΑΤΑ ΤΥΠΟΥ
29/7/1995
Γεια σου Μίκη
Κείμενο του Γιάννη Ρίτσου δημοσιευμένο στην Ελευθεροτυπία με αφορμή τα 70 χρόνια του Μίκη Θεοδωράκη
-
49 ΔΗΛΩΣΕΙΣ
26.01.2011
Δήλωση Μίκη Θεοδωράκη
Τη χαρά μας για την ίδρυση Επιτροπών Πρωτοβουλίας («Σπίθα») της Κίνησης Ανεξάρτητων Πολιτών στην Κύπρο σκίασε το γεγονός ότι κάποιοι Σπιθιστές δεν υπολόγισαν σωστά τη θετική σημασία που είχε για την Κύπρο...
-
28 ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ ΑΠΟ ΒΙΒΛΙΑ
24.08.2010
Για τον Μαρξ, το μαρξισμό και την αριστερά*
Εδώ θα αναφερθώ ειδικά στον Μαρξ και το Μαρξισμό, δεδομένου ότι αποτελεί ένα βήμα πιο μπροστά από τον καπιταλισμό αλλά τελικά δεν κατάφερε να δαμάσει και να εξαφανίσει την παρουσία του Χάους με τη μορφή μιας νέας Εξουσίας που ακύρωνε στην πράξη τον τελικό στόχο δηλαδή το θρίαμβο της Αρμονίας μέσα στις νέες κοινωνίες που προήλθαν από την Οκτωβριανή Επανάσταση.
-
64 ΚΕΙΜΕΝΑ ΑΠΟ ΣΠΙΘΑ
19.01.2011
Ο Μίκης Θεοδωράκης στον Νίκο Χατζηνικολάου - Real fm 97.8
Ο μεγάλος Έλληνας μουσικοσυνθέτης μέσω της παρέμβασής του από τον realfm 97.8 κάλεσε τους πολίτες να συνταχθούν με την Ανεξάρτητη Κίνηση Πολιτών που συγκρότησε πριν από περίπου δυο μήνες, χαρακτήρισε το Μνημόνιο ως «πραξικόπημα» και υποστήριξε ότι ο εισαγγελέας του Αρείου Πάγου θα έπρεπε να είχε δώσει εντολή σύλληψης των εκπροσώπων της τροϊκας.
-
22 ΜΟΥΣΙΚΑ VIDEOS
23.05.2013
Badminton, Τετάρτη 22.5.2013
-
33 ΕΠΙΚΑΙΡΑ ΑΡΘΡΑ
20.06.2013
Παγκόσμια πρώτη προβολή της ταινίας «Recycling Medea»
Badminton,20 Ιουνίου 2013. Παγκόσμια πρώτη προβολή της ταινίας «Recycling Medea» («Ανακυκλώνοντας την Μήδεια») του Αστέρη Κούτουλα βασισμένης στην Όπερα του Μίκη Θεοδωράκη «ΜΗΔΕΙΑ». Πριν την έναρξη της προβολής ο Μίκης Θεοδωράκης διάβασε το παρακάτω κείμενο προλογίζοντας την ταινία
-
52 ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ
03.07.2012
Το Canto General του Πάμπλο Νερούδα στο Ηρώδειο
Το θρυλικό Κάντο Χενεράλ, ιστορικό σημείο συνάντησης της μεγαλειώδους ποίησης του νομπελίστα Χιλιανού ποιητή Πάμπλο Νερούδα με τη μουσική του μεγάλου έλληνα συνθέτη Μίκη Θεοδωράκη, παρουσιάζεται στο Ωδείο Ηρώδου του Αττικού, την Τρίτη 17 Ιουλίου, στις 21.00΄, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών
-
16 Ο ΕΘΝΙΚΟΣ ΜΑΣ ΠΛΟΥΤΟΣ ΚΑΙ Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΟΥ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ
30.05.2017
Ανοκτή επιστολή στον κ. Νίκο Κοτζιά για το θέμα της ΑΟΖ: Είδατε τη δήλωση των G7; - του Θεόδωρου Καρυώτη
Αγαπητέ Κύριε Υπουργέ,
Διαβάζω στο τηλεγράφημα του Γαλλικού Πρακτορείου (AFP) στην εφημερίδα The Manilla Times, ότι στο Κοινό Ανακοινωθέν της ομάδας G7, που πραγματοποιήθηκε στην Ταορμίνα της Ιταλίας περιλαμβάνεται και η εξής δήλωση....
Διαβάστε ολόκληρη την επιστολή -
61 ΑΡΘΡΑ ΓΙΑ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
19.01.2011
Δήλωση Μίκη Θεοδωράκη για βασανισμό ζώων
Αυτό που συνέβη στα Τρίκαλα με τον βασανισμό των ζώων, το θεωρώ τερατώδες. Και με προσβάλλει βαθύτατα ως άνθρωπο και ως Έλληνα.
-
16 ΑΡΘΡΑ ΤΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΚΑΣΙΜΑΤΗ
15.02.2014
Η πρόταση του Μίκη Θεοδωράκη στην Ακαδημία Αθηνών και η ιστορική της σημασία
Χαιρετίζω τη νέα Ιστοσελίδα του Μίκη Θεοδώρακη, με την οποία ο μεγάλος Έλληνας αγωνιστής θα συνεχίσει τον ακαταπόνητο και ακαταμάχητο αγώνα ζωής του Πολιτισμού κατά της Βαρβαρότητας και θα δώσει με το τεράστιο έργο του ανεξάντλητη πνευματική τροφή στον άνθρωπο. Με το κείμενο αυτό αρχίζω και τη δική μου μικρή συμβολή στην αποστολή και στο έργο της Ιστοσελίδας.
-
1 ΑΡΘΡΑ ΤΟΥ GUY WAGNER
25.05.2016
Στον Guy Wagner: Αποχαιρετισμός
Αγαπημένε μου Guy,
Δεν μπορώ να πιστέψω ότι έφυγες για πάντα εσύ που με την αγάπη και την φιλία σου ήσουν το πιο πολύτιμο στήριγμά μου από την στιγμή που σε γνώρισα, εδώ και 43 περίπου χρόνια, μέχρι αυτή τη στιγμή που σε χάνω για πάντα. -
23 VIDEO ΓΙΑ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟN
11.06.2014
Man του Steve Cutts
-
1 ΑΡΘΡΟ ΤΗΣ GAIL HOLST
18.02.2014
Αρχαίες και σύγχρονες ελληνικές τραγωδίες στις όπερες του Μίκη Θεοδωράκη [«Μήδεια», «Ηλέκτρα», «Αντιγόνη»]
Η σχέση των Ελλήνων με την αρχαία τραγωδία είναι ιδιαίτερα συγκινητική αυτή την εποχή που η Ελλάδα φαίνεται να βυθίζεται σε μια άβυσσο φτώχειας, παράνοιας και κοινωνικής αποσύνθεσης. Η παρούσα οικτρή κατάσταση της χώρας προκαλεί συναισθήματα déjà vu στους μεγαλύτερους σε ηλικία Έλληνες, εκείνους που έζησαν όχι μόνον τη δικτατορία των συνταγματαρχών, στα τέλη της δεκαετίας του 1960 και στις αρχές του 1970, αλλά που θυμούνται και την πείνα της Κατοχής και την ωμότητα του Εμφύλιου Πολέμου. Τα διαστήματα σχετικής ειρήνης και δημοκρατίας στην πρόσφατη ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας έχουν βιωθεί στη σκιά των προηγούμενων πολύ τραγικών γεγονότων, τα οποία διαμόρφωσαν τη συνείδηση των Ελλήνων πολιτών.
-
52 ΑΡΘΡΑ ΑΛΛΩΝ
15.02.2014
Η θέση της Ελλάδας απέναντι στην Κύπρο και την Ιστορία - της Ιωάννας Κολοβού
Ήρθε λοιπόν το πλήρωμα του χρόνου και το σχέδιο Ανάν αυτό που απέρριψε η συντριπτική πλειοψηφία του Ελληνοκυπριακού λαού, μπαίνει από το παράθυρο!